દિલ્હીમાં પ્રદૂષણનું સ્તર ખતરનાક સ્તરે છે. મંગળવારે સવારે દિલ્હીના ઘણા વિસ્તારોમાં AQI 500ને પાર નોંધાયો હતો. દિલ્હીનો સરેરાશ AQI 494 નોંધાયો હતો, જે આ સિઝનમાં સૌથી વધુ છે.
દિલ્હી-એનસીઆરમાં ધોરણ 10 સુધીની સ્કૂલો પહેલાથી જ ઓનલાઈન થઈ ગઈ હતી. સોમવારે સુપ્રીમ કોર્ટની ઝાટકણી બાદ 11મા-12માના વર્ગ ઓનલાઈન ચલાવવાના આદેશ આપવામાં આવ્યા છે. તેમજ, ડીયુ અને જેએનયુની કોલેજોમાં વર્ગો 4 દિવસ માટે ઓનલાઈન જ ચાલશે.
વધતા પ્રદૂષણને ધ્યાનમાં રાખીને, કમિશન ફોર એર ક્વોલિટી મેનેજમેન્ટ (CAQM) એ 18 નવેમ્બરથી દિલ્હી-NCRમાં સંશોધિત ગ્રેડેડ રિસ્પોન્સ એક્શન પ્લાન (GRAP) ના ચોથા તબક્કાનો અમલ કર્યો છે. ઉપરાંત, બાળકો, વૃદ્ધો, શ્વસન અને હૃદયના દર્દીઓ અને જેઓ ક્રોનિક રોગોથી પીડિત છે તેમને ઘરમાં જ રહેવાની સલાહ આપવામાં આવી છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે તેના સ્ટાફ માટે માસ્ક પહેરવાનું પણ ફરજિયાત બનાવ્યું છે. સોમવારે, દિલ્હી-એનસીઆર ક્ષેત્રની સરકારોને પ્રદૂષણની ગંભીરતાને ધ્યાનમાં રાખીને શાળાઓ બંધ કરવા સૂચના આપવામાં આવી હતી. AQI સ્તર ઘટાડવા માટે, ગ્રેડેડ રિસ્પોન્સ એક્શન પ્લાન (GRAP) સ્ટેજ 3 અને સ્ટેજ 4 ના તમામ જરૂરી નિયંત્રણો લાગુ કરવા જોઈએ.
સાથે જ સૂચના આપવામાં આવી છે – કોર્ટની પરવાનગી વિના GRAP સ્ટેજ 4 પ્રતિબંધો દૂર કરવામાં આવશે નહીં. ભલે AQI 300 થી નીચે આવે.
દિલ્હી ટ્રાન્સપોર્ટ ડિપાર્ટમેન્ટે 1 ઓક્ટોબરથી 15 નવેમ્બરની વચ્ચે વધુ 2,234 વાહનો જપ્ત કર્યા હતા, જે ખૂબ જ જૂના હતા. તેમાં 10 વર્ષથી જૂના 260 ડીઝલ ફોર-વ્હીલર, 1,156 પેટ્રોલ ટુ-વ્હીલર અને 818 પેટ્રોલ થ્રી- અને 15 વર્ષથી જૂના ફોર-વ્હીલરનો સમાવેશ થાય છે. આ કાર્યવાહી ડિસેમ્બર સુધી ચાલુ રહેશે. જપ્ત કરાયેલા વાહનોના સ્ક્રેપિંગ કે વેચાણ માટે ઓનલાઈન પોર્ટલ શરૂ કર્યું છે.
દિલ્હી પરિવહન વિભાગે 1 ઓક્ટોબરથી 15 નવેમ્બરની વચ્ચે 2,234 વધુ વાહનો જપ્ત કર્યા હતા, જે ખૂબ જૂના હતા. રાજધાનીમાં બગડતી હવાની ગુણવત્તાને ધ્યાનમાં રાખીને આ પગલું લેવામાં આવ્યું હતું. તેમાં 10 વર્ષથી જૂના 260 ડીઝલ ફોર-વ્હીલર, 1,156 પેટ્રોલ ટુ-વ્હીલર અને 818 પેટ્રોલ થ્રી- અને 15 વર્ષથી જૂના ફોર-વ્હીલરનો સમાવેશ થાય છે. આ કાર્યવાહી ડિસેમ્બર સુધી ચાલુ રહેશે. જપ્ત કરાયેલા વાહનોના સ્ક્રેપિંગ અથવા વેચાણ માટે ઓનલાઈન પોર્ટલ શરૂ કર્યું.
હવામાં પ્રદૂષણનું સ્તર ચકાસવા માટે, તેને 4 શ્રેણીઓમાં વહેંચવામાં આવ્યું છે. દરેક સ્તર માટે ભીંગડા અને પગલાં નિશ્ચિત છે. તેને ગ્રેડેડ રિસ્પોન્સ એક્શન પ્લાન એટલે કે GRAP કહેવામાં આવે છે. તેની 4 શ્રેણીઓ હેઠળ, સરકાર પ્રદૂષણ ઘટાડવા માટે નિયંત્રણો લાદે છે અને પગલાં જારી કરે છે.
- GRAP-1: ખરાબ (AQI 201-300)
- GRAP-2: ખૂબ જ ખરાબ (AQI 301-400)
- GRAP-3: ગંભીર (AQI 401 થી 450)
- GRAP-4: ખૂબ જ ગંભીર (AQI 450 થી વધુ)
AQI એક પ્રકારનું થર્મોમીટર છે. તે માત્ર તાપમાનને બદલે પ્રદૂષણ માપવાનું કામ કરે છે. આ સ્કેલ દ્વારા, હવામાં હાજર CO (કાર્બન ડાયોક્સાઇડ), ઓઝોન, NO2 (નાઇટ્રોજન ડાયોક્સાઇડ), PM 2.5 (પાર્ટિક્યુલેટ મેટર) અને PM 10 પ્રદૂષકોની માત્રા તપાસવામાં આવે છે અને શૂન્યથી 500 સુધીના રીડિંગમાં બતાવવામાં આવે છે.
હવામાં પ્રદૂષણનું પ્રમાણ જેટલું વધારે છે, AQI લેવલ વધુ રહે છે અને AQI જેટલો વધુ, તેટલી હવા વધુ જોખમી છે. જો કે 200 અને 300 વચ્ચેનો AQI પણ ખરાબ માનવામાં આવે છે, પરંતુ સ્થિતિ એવી છે કે રાજસ્થાન, હરિયાણા, દિલ્હી અને ઉત્તર પ્રદેશના ઘણા શહેરોમાં તે 300થી ઉપર પહોંચી ગયો છે. આ વધતો AQI માત્ર એક નંબર નથી. આ આગામી રોગોના ભયનો પણ સંકેત છે.
