ભારતીય ક્રિકેટ કંટ્રોલ બોર્ડની આવકના ઘણા સ્ત્રોત છે, જેમાં ટીમ ઈન્ડિયાની સ્પોન્સરશિપ અને મીડિયા ડીલ્સનો મોટો ફાળો છે, પરંતુ ભારતીય ક્રિકેટ કંટ્રોલ બોર્ડની સૌથી વધુ આવક IPLની સ્પોન્સરશિપથી થઈ છે. આ સિવાય IPLની મીડિયા રાઈટ્સ ડીલ 2022માં રૂ.48390 કરોડમાં થઈ હતી. આમ IPLની એક સિઝનથી BCCIને જોરદાર કમાણી થાય છે.
ભારતીય ક્રિકેટ કંટ્રોલ બોર્ડ વિશ્વનું સૌથી અમીર ક્રિકેટ બોર્ડ છે એ તો દરેક વ્યક્તિ જાણે છે, પરંતુ દરેક વ્યક્તિ એ જાણવા માંગે છે કે તેની તિજોરીમાં કેટલા પૈસા છે. IPL અને વિવિધ સ્પોન્સર્સ દ્વારા ભારતીય બોર્ડની કમાણી કરોડોમાં છે. છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં, IPL તેની કમાણીનો સૌથી મોટો સ્ત્રોત બનીને ઉભરી આવ્યો છે અને તેની અસર બોર્ડની તિજોરી પર પણ દેખાઈ રહી છે.
BCCIએ 2022-23 માટે તેના નાણાકીય નિવેદનો જાહેર કર્યા છે અને તેમાં જે રકમ જાહેર કરવામાં આવી છે તે જાણીને કોઈપણને આઘાત લાગશે. ગત નાણાકીય વર્ષ બાદ બોર્ડની તિજોરીમાં 16 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુનું બેંક બેલેન્સ છે. બોર્ડે IPL 2023ની સિઝનમાંથી જ 11 હજાર કરોડ રૂપિયાથી વધુની કમાણી કરી છે.
સ્વાભાવિક છે કે, BCCIને IPLમાંથી સૌથી વધુ કમાણી થઈ છે અને અહીં બોર્ડને કમાણી સાથે જંગી નફો પણ થયો છે. ઈકોનોમિક ટાઈમ્સના અહેવાલમાં જણાવવામાં આવ્યું છે કે ભારતીય બોર્ડે માત્ર IPL 2023ની સિઝનથી જ 11,769 કરોડ રૂપિયાની કમાણી કરી છે, જે દર વર્ષે 78 ટકા વધી છે. બોર્ડના વાર્ષિક અહેવાલ મુજબ, તેમને IPL 2023 થી નફો અને સરપ્લસ તરીકે 5120 કરોડ રૂપિયા મળ્યા છે. આ IPL 2022 કરતા 116 ટકા વધુ છે, જ્યારે તેમની પાસે 2367 કરોડ રૂપિયા સરપ્લસ હતા.
IPL સહિત ટીમ ઈન્ડિયાના ઘણા પ્રાયોજકો પાસેથી મળેલી રકમ BCCIની કમાણીમાં મોટી ભૂમિકા ભજવે છે, પરંતુ બોર્ડ દ્વારા સૌથી વધુ પૈસા પ્રસારણ અધિકારોમાંથી મળે છે અને આમાં IPL (2023-27)ની વર્તમાન ડીલ સૌથી મહત્વપૂર્ણ સાબિત થઈ છે. BCCIએ 2022માં IPL માટે 48390 કરોડ રૂપિયાનો બ્રોડકાસ્ટિંગ ડીલ કર્યો હતો અને તેનાથી બોર્ડની કમાણી આ ઊંચાઈ પર પહોંચી ગઈ છે. આ કારણે BCCIને IPL 2023માં આ ડીલથી 8744 કરોડ રૂપિયાની કમાણી થઈ હતી, જે IPL 2022માં 3780 કરોડ રૂપિયા હતી. એટલે કે બોર્ડની કમાણીમાં 131 ટકાનો વધારો થયો છે.
માત્ર કમાણી જ નહીં પરંતુ IPLમાં BCCIના ખર્ચમાં પણ વધારો થયો છે, જે 66% વધીને 6648 કરોડ રૂપિયા થઈ ગયો છે. એકંદરે, ભારતીય બોર્ડ પાસે ચાલુ ખાતાઓથી લઈને FD સુધી બેંકોમાં રૂ. 16493.2 કરોડ છે. BCCIએ બચત દ્વારા કમાણી કરેલી આવકના બદલામાં કરોડોનો GST પણ ચૂકવ્યો છે. BCCIએ જણાવ્યું છે કે તેમણે કુલ 2038 કરોડ રૂપિયાનો GST ચૂકવ્યો છે.
BCCIએ હજુ સુધી 2023-24ની કમાણીનો રિપોર્ટ રજૂ કર્યો નથી, જેના કારણે બોર્ડની કમાણી હજુ વધુ વધવાની આશા છે. એટલું જ નહીં, આ કમાણી આગામી કેટલીક સિઝનમાં વધશે કારણ કે હાલમાં 10 ટીમો સાથે ટૂર્નામેન્ટમાં 74 મેચોનું આયોજન કરવામાં આવી રહ્યું છે. BCCI આગામી સિઝનમાં તેને વધારીને 84 મેચો કરવાની યોજના બનાવી રહ્યું છે અને જો આવું થાય તો બોર્ડની મીડિયા અધિકારોથી લઈને સ્પોન્સરશિપ સુધીની કમાણી વધુ વધવાની ખાતરી છે.
