આજે (23 નવેમ્બર) કાલ ભૈરવ અષ્ટમી છે. એવું માનવામાં આવે છે કે ભગવાન કાલ ભૈરવ કારતક વદ 8 કાલાષ્ટમી પર પ્રગટ થયા હતા. તેથી આ તિથિને કાલ ભૈરવ અષ્ટમી કહેવામાં આવે છે. આ વખતે 23મીએ બ્રહ્મ યોગ અને ઈન્દ્ર યોગ પણ છે. જાણો કાલ ભૈરવ અષ્ટમી સાથે જોડાયેલી ખાસ વાતો
ભૈરવ બાબા ભગવાન શિવનું ક્રોધિત અને ભયાનક સ્વરૂપ છે, જે સ્વયં ભગવાન શિવના ક્રોધિત સ્વરૂપમાંથી ઉત્પન્ન થયા છે. આ સ્વરૂપ ભગવાન શિવના વિનાશ સાથે સંકળાયેલું છે. તેમનું સ્વરૂપ અત્યંત ભયાનક છે, જેમાં કાળો શરીરનો રંગ, ક્રોધિત આંખો, ચિત્તા જેવા તીક્ષ્ણ દાંત, હાથમાં શસ્ત્રો અને સ્વયં બ્રહ્માની ખોપરી છે.
ઉજ્જૈનના જ્યોતિષ પં. મનીષ શર્માના જણાવ્યા અનુસાર કાલ ભૈરવ અષ્ટમી પર ભૈરવ બાબાને સિંદૂર અને ચમેલીના તેલથી ચઢાવવાથી સઘળી મનોકામના પૂર્ણ થાય છે. માળા અને પુષ્પો અર્પણ કરો, અગરબત્તીઓ અને દીવા પ્રગટાવીને આરતી કરો.
શાસ્ત્રોમાં ત્રણ ભૈરવનો ઉલ્લેખ
બટુક ભૈરવ – બટુક ભૈરવ સાત્વિક અને બાળસમાન છે. તેમની પૂજા કરવાથી ભક્તને સુખ, શાંતિ, લાંબુ આયુષ્ય, સારું સ્વાસ્થ્ય, સન્માન અને ઉચ્ચ પદ પ્રાપ્ત થાય છે.
કાલ ભૈરવ – આ ભૈરવનું તામસિક સ્વરૂપ છે. આ સ્વરૂપની પૂજા કરવાથી ભક્તોનો અજ્ઞાત ભય દૂર થાય છે. કાલનો એક અર્થ છે સમય. કાલ ભૈરવને કાલ એટલે કે સમયનો નિયંત્રક માનવામાં આવે છે.
આનંદ ભૈરવ – આ ભૈરવનું રાજવી સ્વરૂપ છે. માતાની દસ મહાવિદ્યાઓ છે અને દરેક મહાવિદ્યા સાથે ભૈરવની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે. તેમની પૂજા કરવાથી ધન અને ધાર્મિક સિદ્ધિઓની પ્રાપ્તિ થાય છે.
‘ભૈરવ’ નામનો અર્થ ભૈરવ નામ ત્રણ અક્ષરોના સંયોજનથી બનેલું છે જે બ્રહ્માંડની રચના અને વિનાશ વિશે જણાવે છે. આમાં, “ભૈ” એટલે બ્રહ્માંડનું સર્જન, “ર” એટલે બ્રહ્માંડનું સંચાલન અને “વ” એટલે બ્રહ્માંડનો વિનાશ. આમ ભગવાન શિવનું આ સ્વરૂપ બ્રહ્માંડની રચના, જાળવણી અને વિનાશ દર્શાવે છે.
કાલ ભૈરવનો જન્મ રાત્રે થયો હતો. એટલા માટે રાત્રે તેમની પૂજા કરવાની પરંપરા છે. ભૈરવ બાબા હંમેશા યુદ્ધના મેદાનમાં રહે છે. યુદ્ધના મેદાનમાં ખાવા-પીવાની વસ્તુઓ મળતી નથી, તેથી જ ભૈરવને દારૂ, રાખ, તેલ, સિંદૂર જેવી તામસિક વસ્તુઓ અર્પણ કરવામાં આવે છે. આ સ્વરૂપ નકારાત્મકતાનો નાશ કરે છે.
કાલ ભૈરવ યુદ્ધના મેદાનમાં જ રહે છે. તેઓ શૈતાની વૃત્તિઓ સામે લડે છે, તેથી તેમને વેરની વસ્તુઓ ઓફર કરે છે. શરાબ અર્પણ કરવાનો અર્થ એ છે કે આપણે આપણી બધી બુરાઈઓ ભગવાનને સમર્પિત કરીએ છીએ, એટલે કે આપણે ભગવાનને શરાબ અર્પણ કરીને આપણી બુરાઈઓનો ત્યાગ કરવાનો સંકલ્પ કરીએ છીએ.
- અસિતંગ ભૈરવ
- રુદ્ર ભૈરવ
- ચંદ્ર ભૈરવ
- ક્રોધ ભૈરવ
- પાગલ ભૈરવ
- કાપાલી ભૈરવ
- ભૈષણ ભૈરવ
- સંહર ભૈરવ
આ આઠ ભૈરવના રૂપ અને શસ્ત્રો અલગ-અલગ છે અને તેમની પૂજા કરવાની રીત પણ અલગ છે. આ આઠ ભૈરવોની સાથે આઠ ભૈરવીઓ જેમની સાથે તેમના લગ્ન થયા હતા તેમની પણ પૂજા કરવામાં આવે છે. કાલ ભૈરવની મુખ્ય પત્નીને કાલ ભૈરવી કહેવામાં આવે છે જે રુદ્ર સ્વરૂપમાં તેમના જેવી છે. કાલ ભૈરવી પણ માતા કાલી સાથે જોડાયેલી જોવા મળે છે.