2023-24ના બજેટને લઈને પાકિસ્તાનના શાસક ગઠબંધનમાં વિભાજન પડતું જોવા મળી રહ્યું છે. 13 પક્ષોના ગઠબંધનની બીજી સૌથી મોટી પાર્ટી PPP (પાકિસ્તાન પીપલ્સ પાર્ટી)એ નાણામંત્રી ઈશહાક ડારના બજેટને ચૂંટણીલક્ષી ગણાવ્યું હતું.
પૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ આસિફ અલી ઝરદારીની પાર્ટી PPPનો આરોપ છે કે લોકો મોંઘવારી અને બેરોજગારીથી પરેશાન છે અને સરકારે માત્ર ચૂંટણી પર નજર રાખી છે. બીજી તરફ ગઠબંધનમાં સૌથી મોટી પાર્ટી PML-N (પાકિસ્તાન મુસ્લિમ લીગ-નવાઝ) એ આ આરોપો પર PPPને સલાહ આપી છે. કહ્યું- આ સમય દેશ વિશે વિચારવાનો છે. રાજકારણ પછીથી પણ કરી શકાય છે.
PPPના સાંસદોએ સરકાર પર રોષે ભરાયા
- નાણામંત્રી ઇશહાક ડારે 9 જૂને 50.5 અબજ ડોલરનું બજેટ રજૂ કર્યું હતું. નેશનલ એસેમ્બલીની સ્ટેન્ડિંગ કમિટીની ફાયનાન્સ એન્ડ રેવન્યુ કમિટીમાં આ અંગે ચર્ચા થઈ હતી. દરમિયાન સત્તાધારી ગઠબંધનના જ બે જૂથો વચ્ચે બોલાચાલી થઈ હતી.
- PPP સાંસદ નફીસા શાહે કહ્યું- વડાપ્રધાન શાહબાઝ શરીફ અને નાણામંત્રી ઈશહાક ડાર કહી રહ્યા હતા કે અર્થવ્યવસ્થાને પાટા પર લાવવા માટે કડક નિર્ણયો લેવા પડશે. પરંતુ, બજેટ જોઈને અમને એવું ન લાગ્યું કે સરકારને અર્થવ્યવસ્થાની ચિંતા છે કે ન તો સરકારે એવા કોઈ પગલાં લીધા છે, જેનાથી સરકારની આવક વધે અને ટેક્સ કલેક્શનમાં પણ વધારો થાય.
- શાહે આગળ કહ્યું- ક્યારે જાગીશું? અર્થવ્યવસ્થાના વિનાશનું વાવાઝોડું આપણા માથા પર મંડરાઈ રહ્યું છે. IMF પણ અમને કોઈપણ પ્રકારની રાહત કે બેલ આઉટ પેકેજ આપવા માટે કંઈ કરી રહ્યું નથી. પાકિસ્તાન પર અનેક રીતે દબાણ બનાવવામાં આવી રહ્યું છે. મતલબ કે આવનારા દિવસો વધુ મુશ્કેલ બનવાના છે.
ફાયનાન્સ કમિટીના ચેરમેનને કંઈ ખબર નથી
- આ સમિતિના અધ્યક્ષ કૈસર અહેમદ શેખ છે. તેમણે કહ્યું- આશ્ચર્યની વાત છે કે હું આ સમિતિનો અધ્યક્ષ છું અને મને બજેટ વિશે કંઈ જ કહેવામાં આવ્યું નથી. અમે ઈચ્છીએ છીએ કે દેશના મોટા નિર્ણયો બધા સાથે ચર્ચા કર્યા પછી જ લેવામાં આવે.
- શેખે કહ્યું- આ કેવી સ્થિતિ છે કે ખાદ્યપદાર્થો અને અન્ય વસ્તુઓથી ભરેલા કન્ટેનર બંદરો પર ઉભા છે અને અમારી પાસે પૈસા નથી, તેથી માલ ત્યાં સડી રહ્યો છે. આપણે દરરોજ જોઈએ છીએ કે દેશમાં ડોલરનો ભાવ ઘટી રહ્યો છે.
- બીજી તરફ નાણામંત્રી ડારે બજેટનો બચાવ કર્યો હતો. કહ્યું- મને સમજાતું નથી કે આ બજેટમાં શું સમસ્યા છે. કોણ કહે છે કે આ ચૂંટણીનું બજેટ છે. અમે દરેક પગલા લીધા છે જે આ દેશની અર્થવ્યવસ્થાને સુધારી શકે.
બજેટમાં શું છે
- 9 જૂનના રોજ, શાહબાઝ સરકારે 50.45 બિલિયન ડોલરનું બજેટ રજૂ કર્યું. આ બજેટ પાકિસ્તાની રૂપિયામાં 14.46 લાખ કરોડ અને ભારતીય રૂપિયામાં 4.15 લાખ કરોડ હતું. પાકિસ્તાની મીડિયા આઉટલેટ ડૉન અનુસાર, આ ગયા વર્ષ કરતાં 51% વધુ છે.
- બજેટમાં સેનાને 51 હજાર કરોડ રૂપિયા આપવામાં આવ્યા છે. બજેટમાં પાકિસ્તાનના વિકાસનો લક્ષ્યાંક 3.5% રાખવામાં આવ્યો છે, જે ભારતના 6.5%ના વિકાસ લક્ષ્યનો અડધો ભાગ છે. બજેટ ભાષણ દરમિયાન નાણામંત્રી ઈશહાક ડારે કહ્યું કે બજેટમાં કોઈ નવો કર લાદવામાં આવ્યો નથી. તેમણે કહ્યું કે આ ચૂંટણી બજેટ નથી પરંતુ વાસ્તવિક અર્થવ્યવસ્થા પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરે છે.
- બજેટમાં કૃષિ લોન માટે 64 હજાર કરોડ રૂપિયા આપવામાં આવ્યા છે. આવશ્યક ચીજવસ્તુઓની આયાત પર કોઈ ડ્યુટી વધારવામાં આવી નથી. સરકારી કર્મચારીઓનો પગાર પણ વધશે. ગ્રેડ 1-16ના કર્મચારીઓના પગારમાં 35% અને ગ્રેડ 17-22ના કર્મચારીઓના પગારમાં 30%નો વધારો થશે.
- પાકિસ્તાન સરકારે નાણાકીય વર્ષ 2024 માટે કુલ ખર્ચ (ખર્ચ) 13.32 લાખ કરોડ રૂપિયા રાખ્યો છે. આમાંથી 55% લોન અને તેના વ્યાજની ચુકવણી પર ખર્ચવામાં આવશે. એટલે કે લોનની ચુકવણીમાં લગભગ 7.3 લાખ કરોડ રૂપિયાનો ખર્ચ થશે. સરકારે આગામી વર્ષ માટે મોંઘવારી દરને 21 ટકાથી નીચે રાખવાનું લક્ષ્ય નક્કી કર્યું છે.
