હવે ક્રેડિટ કાર્ડ લેતી વખતે તમને તમારી પસંદગી મુજબ કાર્ડ નેટવર્ક પસંદ કરવાની સુવિધા મળશે. આરબીઆઈએ ક્રેડિટ કાર્ડ નેટવર્ક અને કાર્ડ જારી કરતી બેંકો અને એનબીએફસી માટે નવી માર્ગદર્શિકા જારી કરી છે. આ મુજબ, હવે કાર્ડ ઇશ્યુ કરનારે તેના ગ્રાહકોને ક્રેડિટ કાર્ડ જારી કરતી વખતે એકથી વધુ કાર્ડ નેટવર્કમાંથી પસંદ કરવાનો વિકલ્પ આપવો પડશે. બેંકોએ ગ્રાહકને પૂછવું પડશે કે તેને કયું નેટવર્ક ક્રેડિટ કાર્ડ જોઈએ છે.
જ્યારે જૂના ક્રેડિટ કાર્ડ યુઝર્સને કાર્ડ રિન્યુ કરતી વખતે કાર્ડ નેટવર્ક બદલવાનો વિકલ્પ મળશે. તમને જણાવી દઈએ કે દરેક ક્રેડિટ કાર્ડની વેલિડિટી હોય છે, જે એક, બે, ત્રણ વર્ષ કે તેથી વધુ હોઈ શકે છે. કાર્ડની સમાપ્તિ પર તમે નેટવર્ક બદલી શકશો.
આ કંપનીઓને નિયમો લાગુ પડશે નહીં
નવી માર્ગદર્શિકા અનુસાર, આ નિયમો તે સંસ્થાઓ પર લાગુ થશે નહીં જેમના કાર્ડની સંખ્યા 10 લાખ અથવા તેનાથી ઓછી છે. વધુમાં, કાર્ડ રજૂકર્તાઓ કે જેઓ તેમના પોતાના અધિકૃત કાર્ડ નેટવર્ક પર ક્રેડિટ કાર્ડ જારી કરે છે તેમને બાકાત રાખવામાં આવ્યા છે. મહેરબાની કરીને નોંધ કરો કે આ નિયમો નોટિફિકેશનની તારીખથી 6 મહિના સુધી અસરકારક રહેશે.
ક્રેડિટ કાર્ડ નેટવર્ક શું છે?
હાલમાં ભારતમાં 5 કાર્ડ નેટવર્ક કંપનીઓ છે – Visa, MasterCard, RuPay, American Express અને Diners Club. આ કંપનીઓ વિવિધ નાણાકીય સંસ્થાઓ સાથે જોડાણ ધરાવે છે. આ કારણે ગ્રાહકને તેની પસંદગીનું કાર્ડ નેટવર્ક પસંદ કરવાનો વિકલ્પ મળતો નથી.
આનાથી ક્રેડિટ કાર્ડ યુઝર્સને કેવી રીતે ફાયદો થશે?
કેટલાક કાર્ડ નેટવર્ક ક્રેડિટ કાર્ડ્સ પર અન્ય કરતા વધુ વાર્ષિક ફી વસૂલ કરે છે. આવી સ્થિતિમાં, જો કોઈ બેંક તમને એકથી વધુ કાર્ડ નેટવર્કનો વિકલ્પ નહીં આપે, તો તમારે તે નેટવર્ક માટે ચૂકવણી કરવાની ફરજ પડશે જેની ફી વધારે છે. જો તમને એક કરતા વધુ કાર્ડ નેટવર્કનો વિકલ્પ મળે છે, તો તમે તમારી જરૂરિયાત, તેની ફી અને નેટવર્ક પર ઉપલબ્ધ સુવિધાઓના આધારે યોગ્ય વિકલ્પ પસંદ કરી શકશો.
વિઝા સૌથી મોટી કાર્ડ કંપની છે, માસ્ટરકાર્ડ બીજા નંબરે
વિઝા એ વિશ્વની સૌથી મોટી કાર્ડ કંપની છે. તે 200 થી વધુ દેશો અને પ્રદેશોમાં હાજર છે. તેનું માર્કેટ કેપ 489.50 અબજ રૂપિયા એટલે કે લગભગ 40 લાખ કરોડ રૂપિયા છે. વિઝા પછી, વિશ્વની બીજી સૌથી લોકપ્રિય કેશલેસ પેમેન્ટ કંપની માસ્ટરકાર્ડ છે. આજે માસ્ટરકાર્ડ 150 દેશોમાં હાજર છે અને તેનું માર્કેટ કેપ રૂ. 372.55 બિલિયન એટલે કે લગભગ રૂ. 30 લાખ કરોડ છે.
RuPay એ સ્વદેશી કાર્ડ નેટવર્ક
RuPay ભારતમાં તેના પ્રકારનું પ્રથમ સ્થાનિક ડેબિટ અને ક્રેડિટ કાર્ડ પેમેન્ટ નેટવર્ક છે. આ નામ રૂપિયા અને ચુકવણી બે શબ્દોથી બનેલું છે. તે માર્ચ 2012 માં વિદેશી કાર્ડ નેટવર્કની એકાધિકારને સમાપ્ત કરવા માટે શરૂ કરવામાં આવી હતી.
દેશમાં હાલમાં 8 કરોડથી વધુ ક્રેડિટ કાર્ડ યુઝર્સ
બેંક બજારના એક અહેવાલ મુજબ, એપ્રિલ 2023 સુધીમાં ભારતમાં 8.6 કરોડ ક્રેડિટ કાર્ડ ચલણમાં હતા, જે એપ્રિલ 2022 માં 7.5 કરોડથી 15% વધ્યા હતા. એવું માનવામાં આવે છે કે 2024ની શરૂઆતમાં ક્રેડિટ કાર્ડની સંખ્યા 10 કરોડને પાર કરી જશે.
