રશિયાએ બાંગ્લાદેશને રૂપપુર ન્યુક્લિયર પાવર પ્લાન્ટ માટે આપવામાં આવેલી લોન પર વ્યાજ ચૂકવવા કહ્યું છે. આ વ્યાજ 630 મિલિયન ડોલર (આશરે રૂ. 5,300 કરોડ) છે. રશિયન સત્તાવાળાઓએ વ્યાજ ચૂકવવા માટે 15 સપ્ટેમ્બર સુધીની તારીખ આપી છે. અગાઉ અદાણી ગ્રૂપે પણ બાંગ્લાદેશ પાસેથી 800 મિલિયન ડોલરની વીજળી બિલની માંગણી કરી હતી.
બિઝનેસ સ્ટાન્ડર્ડના અહેવાલ મુજબ, રશિયન અધિકારીઓએ 21 ઓગસ્ટના રોજ બાંગ્લાદેશના આર્થિક સંબંધો વિભાગ (ERD)ને એક પત્ર લખ્યો હતો. આ પત્ર હવે સ્થાનિક પત્રકારો સુધી પહોંચ્યો છે.
આમાં ERDને US ડોલર અથવા ચાઈનીઝ યુઆનમાં બાકી રકમ ચૂકવવા માટે કહેવામાં આવ્યું છે. તેણે બેંક ઓફ ચાઈનાની શાંઘાઈ શાખામાં જમા કરાવવા કહ્યું છે.
રિપોર્ટ અનુસાર રશિયાએ પરમાણુ પાવર પ્લાન્ટ માટે બાંગ્લાદેશને 12.65 અબજ ડોલર (1.06 લાખ કરોડ રૂપિયા)ની લોન આપી હતી. તે તેના પર 4%ના દરે વ્યાજ વસૂલી રહ્યો છે. શરતો અનુસાર, જો વિલંબ થાય, તો બાંગ્લાદેશને 2.4% વધુ વ્યાજ ચૂકવવું પડી શકે છે.
15મી સપ્ટેમ્બર રવિવાર છે. ચીનમાં આગામી બે દિવસ એટલે કે 16 અને 17 સપ્ટેમ્બરે બેંકો બંધ રહેશે. આવી સ્થિતિમાં બાંગ્લાદેશ પાસે લોનનું વ્યાજ જમા કરાવવા માટે 18મી તારીખ સુધીનો સમય છે. જો બાંગ્લાદેશ આ તારીખ ચૂકી જાય તો બાંગ્લાદેશને 6.4%ના દરે વ્યાજ ચૂકવવું પડી શકે છે.
રશિયા અને બાંગ્લાદેશ વચ્ચે ડિસેમ્બર 2015માં લોનને લઈને સમજૂતી થઈ હતી. આમાં રશિયાએ બાંગ્લાદેશને 12.65 અબજ ડોલરની લોન આપવા માટે સહમતિ દર્શાવી હતી. બાંગ્લાદેશે આ લોનનો 90% રૂપપુર ન્યુક્લિયર પાવર પ્લાન્ટ પર ખર્ચ કરવો પડ્યો હતો.
કરારની શરતો અનુસાર, બાંગ્લાદેશે માર્ચ 2027થી આગામી 30 વર્ષ સુધી દર વર્ષે રશિયાને 189.66 મિલિયન ડોલર બે હપ્તામાં ચૂકવવા પડશે. 10 વર્ષનો ગ્રેસ પિરિયડ પણ છે.
અગાઉ એપ્રિલમાં બાંગ્લાદેશે રશિયાને લોનની ચુકવણીમાં બે વર્ષની છૂટ માગી હતી. બાંગ્લાદેશ ઈચ્છે છે કે તે માર્ચ 2029થી લોનની ચુકવણી કરે. ત્યારે શેખ હસીનાની સરકારે પેમેન્ટમાં વિલંબ માટે કોરોના, આર્થિક મંદી અને અન્ય ઘણી બાબતોને ટાંકી હતી.
બાંગ્લાદેશે એવો પણ પ્રસ્તાવ મૂક્યો હતો કે, લોન લેવાને બદલે રશિયા દેશના નવા પ્રોજેક્ટ અથવા શેરબજારમાં રોકાણ કરી શકે. આ સિવાય બાંગ્લાદેશે રશિયાને બાંગ્લાદેશ પાસેથી સામાન ખરીદવાનો પ્રસ્તાવ પણ આપ્યો હતો.
જો કે નવા પત્રમાં રશિયાએ સ્પષ્ટ કર્યું છે કે તે કોઈપણ પ્રસ્તાવને સ્વીકારતું નથી. બાંગ્લાદેશે માર્ચ 2027થી જ લોનની મુખ્ય રકમ ચૂકવવી પડશે.
બંગાળી અખબાર ડેઈલી સ્ટાર અનુસાર, બાંગ્લાદેશ છેલ્લા કેટલાક દાયકાઓથી વીજળીની સમસ્યાનો સામનો કરી રહ્યું છે. ઈંધણના ભાવ વધી રહ્યા છે. જેના કારણે વીજળીનું ઉત્પાદન મોંઘુ થઈ રહ્યું છે.
આનો સામનો કરવા માટે બાંગ્લાદેશે પરમાણુથી વીજળી ઉત્પન્ન કરવાનું કામ શરૂ કર્યું. આ માટે 2010માં બાંગ્લાદેશ અને રશિયા વચ્ચે એક સમજૂતી પર હસ્તાક્ષર કરવામાં આવ્યા હતા, જે અંતર્ગત ઢાકાથી 160 કિલોમીટર દૂર પદ્મા (ગંગા) નદીના કિનારે રૂપપુર ન્યુક્લિયર પાવર પ્લાન્ટ બનાવવા પર સહમતી થઈ હતી.
આખરે 2017માં તેના પર કામ શરૂ થયું. તેને રશિયન ન્યુક્લિયર એજન્સી રોસાટોમ દ્વારા બનાવવામાં આવી રહી છે. બે યુનિટનો આ પ્લાન્ટ 2,400 મેગાવોટ વીજળી ઉત્પન્ન કરશે જે 1.5 કરોડ ઘરોને વીજળી પહોંચાડી શકશે.
રોસાટોમે આ વર્ષે જુલાઈમાં કહ્યું હતું કે, કેટલીક ભારતીય કંપનીઓ પણ આ પ્રોજેક્ટમાં સહયોગ કરી રહી છે. ત્યાર બાદ તેનું 85% કામ પૂર્ણ થયું હતું. બાંગ્લાદેશમાં સરકાર બદલાયા બાદ એજન્સીએ કહ્યું હતું કે કામ ચાલુ રહેશે.
ડેઈલી સ્ટારના 8 સપ્ટેમ્બરના અહેવાલમાં દાવો કરવામાં આવ્યો હતો કે, અદાણી ગ્રૂપ બાંગ્લાદેશ ઈલેક્ટ્રિસિટી ડિપાર્ટમેન્ટ (PDB) પાસેથી $800 મિલિયન (રૂ. 6,700 કરોડ)ની માગણી કરી રહ્યું છે.
અદાણી પાવર ઝારખંડ લિમિટેડ પાસેથી વીજ ખરીદીનું સરેરાશ માસિક બિલ $100 મિલિયન છે જ્યારે PDB એ સરેરાશ માત્ર $20 મિલિયન ચૂકવવામાં સક્ષમ છે.
નવેમ્બર 2017માં બાંગ્લાદેશ અને અદાણી પાવર ઝારખંડ લિમિટેડ (APJL) સાથે 25 વર્ષ માટે પાવર કરાર કરવામાં આવ્યો હતો. આ અંતર્ગત બાંગ્લાદેશ AJPLના ગોડ્ડા પ્લાન્ટમાંથી ઉત્પાદિત 100% વીજળી ખરીદશે. આ પ્લાન્ટ બાંગ્લાદેશની વીજળીની 10% જરૂરિયાતોને પૂર્ણ કરે છે.
