દિલ્હીમાં છેલ્લા ઘણા દિવસોથી હવાની ગુણવત્તા સતત બગડી રહી છે. શુક્રવારે ઘણા વિસ્તારોમાં એર ક્વોલિટી ઈન્ડેક્સ (AQI) 400થી ઉપર નોંધાયો હતો. 300થી ઉપરની રેન્જ અત્યંત જોખમી કેટેગરીમાં આવે છે.
ખરાબ હવાની ગુણવત્તાને કારણે, કમિશન ફોર એર ક્વોલિટી મેનેજમેન્ટ (CAQM) એ દિલ્હી-NCRમાં ગ્રેડેડ રિસ્પોન્સ એક્શન પ્લાન (GRAP) ના ત્રીજા તબક્કાનો અમલ કર્યો. જ્યારે AQI 401-450 ની રેન્જમાં ગંભીર બને છે ત્યારે GRAPનો સ્ટેજ III લાગુ કરવામાં આવે છે.
આ કારણે કેટલાક વિસ્તારોમાં BS III પેટ્રોલ અને BS IV ડીઝલ ફોર વ્હીલર પર સખત પ્રતિબંધ છે. તેમજ, બિન-જરૂરી બાંધકામ, તોડી પાડવા અને રેસ્ટોરાંમાં કોલસાના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ છે.
દિલ્હીમાં વાયુ પ્રદૂષણ પર, અપોલો હોસ્પિટલના વરિષ્ઠ સલાહકાર રેસ્પિરેટરી ક્રિટિકલ કેર સ્લીપ મેડિસિન, ડૉ. નિખિલ મોદીએ કહ્યું છે કે, આપણે વર્ષના એવા સમયે છીએ જ્યાં પ્રદૂષણ ફરી એકવાર વધવાનું શરૂ થયું છે. શ્વાસ લેવામાં તકલીફ થતા દર્દીઓની સંખ્યામાં વધારો થયો છે. સમય આવી ગયો છે કે આપણે માસ્કનો ઉપયોગ કરીએ અને જરૂરી હોય ત્યારે જ બહાર નીકળીએ.
વૈજ્ઞાનિકોએ કહ્યું- દિલ્હીની હવા બદી વધુ ખરાબ થશે, 5મા ધોરણ સુધીની શાળાઓ બંધ રાખવાના આદેશ
સેન્ટ્રલ પોલ્યુશન કંટ્રોલ બોર્ડ (CPCB) અનુસાર, શુક્રવારે લોધી રોડ પર AQI 438, જહાંગીરપુરીમાં 491, RK પુરમમાં 486 અને IGI એરપોર્ટ પર 473 નોંધાયો હતો. ભારતીય વૈજ્ઞાનિકોનું કહેવું છે કે આગામી દિવસોમાં દિલ્હીની હવા વધુ ખરાબ થઈ શકે છે. સીએમ અરવિંદ કેજરીવાલે પાંચમા ધોરણ સુધીની તમામ સરકારી અને ખાનગી શાળાઓને બે દિવસ માટે બંધ કરવાનો આદેશ આપ્યો છે.
દિલ્હીના પર્યાવરણ મંત્રીએ તમામ વિભાગોની બેઠક બોલાવી હતી
દિલ્હીના પર્યાવરણ મંત્રી ગોપાલ રાયે GRAP-3 પર ચર્ચા કરવા માટે આજે બપોરે 12 વાગ્યે તમામ સંબંધિત વિભાગોની બેઠક બોલાવી છે. GRAP-3 હેઠળ, તમામ બિન-જરૂરી બાંધકામ અને ડિમોલિશનની કામગીરી બંધ કરી દેવામાં આવી છે. BS-3 પેટ્રોલ અને BS-4 ડીઝલ લાઇટ મોટર ફોર વ્હીલર પર પણ પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો છે. પીક અવર્સ પહેલા દરરોજ રસ્તાઓ પર પાણીનો છંટકાવ કરવો પડશે.
ગ્રેપ-3માં લોકોને CAQMની અપીલ
- કારપૂલિંગ દ્વારા અથવા જાહેર પરિવહન દ્વારા ઓફિસે જાઓ.
- જો ઓફિસ અથવા કંપની મંજુરી આપે છે, તો ઘરેથી જ કામ કરો.
- હીટિંગ માટે કોલસો અથવા લાકડાનો ઉપયોગ કરો.
ગ્રેપ-3 માં પ્રતિબંધો
- BS-3 પેટ્રોલ અને BS-4 ડીઝલ ફોર વ્હીલર પર પ્રતિબંધ.
- દિલ્હીમાં હળવા કોમર્શિયલ વાહનો, ડીઝલ ટ્રકોના પ્રવેશ પર પ્રતિબંધ.
- બિન-આવશ્યક બાંધકામ અને ડિમોલિશન પ્રવૃત્તિઓ પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવ્યો.
- હોટલ અને રેસ્ટોરન્ટના તંદૂરમાં કોલસા અને લાકડાના ઉપયોગ પર પ્રતિબંધ.
3 નવેમ્બરે આ વિસ્તારોમાં પ્રદૂષણનું સ્તર ગંભીર કેટેગરીમાં હતું.
| વિસ્તાર | AQI |
| આનંદ વિહાર | 446 |
| શાદીપુર | 451 |
| મુંડકા | 499 |
| રોહણી | 495 |
| બવાના | 496 |
| દ્વારકા સેક્ટર-8 | 486 |
| પંજાબી બાગ | 497 |
| વજીરપુર | 497 |
| નરેલા | 491 |
| જહાંગીરપુરી | 496 |
| નવો મોતી બાગ | 487 |
| આરકે પુરમ | 491 |
| ઓખલા ફેઝ-2 | 482 |
(સંદર્ભ- CPCB, 3 નવેમ્બર 2023, સવારે 9:00 વાગ્યે)
પ્રદૂષણને કારણે હોસ્પિટલોમાં દર્દીઓની સંખ્યામાં સતત વધારો
દિલ્હીમાં પ્રદૂષણ ખતરનાક સ્તરે પહોંચી ગયું છે અને આગામી દિવસોમાં તેમાં વધુ વધારો થવાની ધારણા છે. જેના કારણે સામાન્ય લોકોમાં અસ્થમા અને સીઓપીડીના દર્દીઓ ઉપરાંત શરદી, ઉધરસ, ચીડિયાપણું, અનિદ્રા, શ્વાસ લેવામાં તકલીફ, ગળામાં દુખાવો, શરીરનો દુખાવો, માથાનો દુખાવો અને આંખની તકલીફના દર્દીઓની સંખ્યા વધી રહી છે.
ડોક્ટરોનું કહેવું છે કે દિલ્હીની મોટી હોસ્પિટલોમાં, AIIMSમાં 50% દર્દીઓ, સફદરજંગમાં 55 થી 60%, RML અને LNJPમાં 50 થી 55%, GTB, આંબેડકર સહિત સંજય ગાંધી હોસ્પિટલમાં 60% થી વધુ દર્દીઓ પ્રદૂષણથી થતા રોગોથી પીડિત છે. આરોગ્ય નિષ્ણાતોનું કહેવું છે કે અસ્થમા અને ફેફસાના દર્દીઓએ 2 થી 3 મહિના સુધી દિલ્હીની બહાર રહેવું જોઈએ, જેથી રોગ નિયંત્રણમાં રહી શકે.
3 વર્ષ બાદ ઓક્ટોબરમાં દિલ્હીની હવાની ગુણવત્તા સૌથી ખરાબ રહી
3 વર્ષ બાદ ઓક્ટોબરમાં દિલ્હીમાં હવાની ગુણવત્તા સૌથી ખરાબ નોંધાઈ છે. SAFAR ઈન્ડિયાના અહેવાલ અનુસાર, ઓક્ટોબરના અંતિમ દિવસે રાજધાનીની એર ક્વોલિટી ઈન્ડેક્સ 327 નોંધાયો હતો.
કેન્દ્રીય પ્રદૂષણ નિયંત્રણ બોર્ડના ડેટા અનુસાર, ઓક્ટોબર 2020માં દિલ્હીનો સરેરાશ AQI 257 નોંધાયો હતો. આ સિવાય ઓક્ટોબર 2021માં AQI 173 અને ઓક્ટોબર 2022માં 210 નોંધાયો હતો.
ઓછો વરસાદ અને પરાલી સળગાવવી એ પ્રદૂષણમાં વધારો થવાના મુખ્ય કારણો છે
વૈજ્ઞાનિકોએ વધતા પ્રદૂષણ અંગે ચિંતા વ્યક્ત કરી છે. તેમના મતે ઓછો વરસાદ પ્રદૂષણ વધવાનું મુખ્ય કારણ છે. આ વર્ષે ઓક્ટોબરમાં માત્ર એક જ દિવસે 5.4 મીમી વરસાદ નોંધાયો હતો. જ્યારે ઓક્ટોબર 2022માં 6 દિવસ માટે 129 મીમી અને ઓક્ટોબર 2021માં 7 દિવસ માટે 123 મીમી વરસાદ નોંધાયો હતો.
પંજાબ-હરિયાણામાં પરાલી સળગાવી રહ્યા છે, હવા દિલ્હીમાં ખરાબ થઈ રહી છે
દિલ્હીની આસપાસના રાજ્યોમાં પરાલી સળગાવવાને પણ પ્રદૂષણ વધવાનું એક મુખ્ય કારણ માનવામાં આવે છે. હરિયાણા અને પંજાબ સહિત દેશના ઉત્તરીય ભાગોમાં હજુ પણ પરાલી સળગાવવાનું ચાલુ છે. જેના કારણે દિલ્હી, નોઈડા, ગુરુગ્રામ અને આસપાસના વિસ્તારોમાં હવામાં સ્મોગ વધી રહ્યો છે.
આ વર્ષે અત્યાર સુધીમાં 2500 થી વધુ પરાલી સળગાવવાના કેસ નોંધાયા છે. જો કે, છેલ્લા બે વર્ષમાં ખેતરમાં આગ લાગવાની સંખ્યા ઓછી છે.
