વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ દેશના યુવાનોને એક સપ્તાહમાં 7 લોકોને UPIનો ઉપયોગ કરવાનું શીખવવાનું કહ્યું છે. તેઓ મંગળવારે (26 સપ્ટેમ્બર) ભારત મંડપમ ખાતે G20 યુનિવર્સિટી કનેક્ટ કાર્યક્રમને સંબોધિત કરી રહ્યા હતા.
તેમણે કહ્યું, તમે તેમને ઝડપથી અપનાવી લીધું છે, હવે તેમને નવી દિશા આપવાની જવાબદારી તમારે લેવી પડશે. વચન આપો તમે એક અઠવાડિયામાં સાત લોકોને UPIનો ઉપયોગ કરવાનું શીખવશો.
સૌથી પહેલાં જાણી લો UPI શું છે
યુનિફાઈડ પેમેન્ટ ઈન્ટરફેસ એટલે કે UPI 2016માં લોન્ચ કરવામાં આવ્યું હતું. તે નેશનલ પેમેન્ટ કોર્પોરેશન ઓફ ઈન્ડિયા (NPCI) દ્વારા બનાવવામાં આવ્યું છે. તે સરળ રીતે સીધા બેંક ખાતામાં નાણાં ટ્રાન્સફર કરવાની સુવિધા પ્રદાન કરે છે. આ પહેલાં ડિજિટલ વોલેટ પ્રચલિત હતું. વોલેટમાં KYC જેવી ઝંઝટ છે, જ્યારે UPIમાં આવું કંઈ કરવું પડતું નથી.
UPI કેવી રીતે એક્સેસ કરવું?
UPI સેવા માટે તમારે વર્ચ્યુઅલ પેમેન્ટ એડ્રેસ બનાવવું પડશે. આ પછી તમારે તેમને તમારા બેંક એકાઉન્ટ સાથે લિંક કરવું પડશે. વર્ચ્યુઅલ પેમેન્ટ એડ્રેસ તમારું નાણાકીય એડ્રેસ બની જાય છે. આ પછી તમારો બેંક એકાઉન્ટ નંબર, બેંકનું નામ અથવા IFSC કોડ વગેરે યાદ રાખવાની જરૂર નથી. પેમેન્ટ કરનાર વ્યક્તિએ ફક્ત તમારા મોબાઇલ નંબર અનુસાર પેમેન્ટ રિકવેસ્ટ પ્રોસેસ પર કામ છે અને પેમેન્ટ તમારા બેંક ખાતામાં જમા થાય છે.
જો તમારી પાસે તેનું UPI આઈડી (ઈ-મેલ આઈડી, મોબાઈલ નંબર અથવા આધાર નંબર) છે તો તમે તમારા સ્માર્ટફોન દ્વારા સરળતાથી પૈસા મોકલી શકો છો. યુટિલિટી બિલ પેમેન્ટ, ઓનલાઈન શોપિંગ, શોપિંગ વગેરે માટે માત્ર પૈસા જ નહીં પણ નેટ બેન્કિંગ, ક્રેડિટ કે ડેબિટ કાર્ડની પણ જરૂર પડશે નહીં. તમે આ બધી વસ્તુઓ યુનિફાઈડ પેમેન્ટ ઈન્ટરફેસ સિસ્ટમ દ્વારા કરી શકો છો.
હવે ચાલો UPI પેમેન્ટ કરવાની વિવિધ રીતો જાણીએ.
1. QR કોડ સ્કેન કરો અને પેમેન્ટ કરો
- કોઈપણ UPI એપની હોમ સ્ક્રીનની ટોચ પર QR કોડ આઇકોન પર ટેપ કરો.
- તમારા ફોનના કૅમેરાને તમે સ્ક્રીન પર સ્કૅન કરવા માગતા હોય તે QR કોડ પર પૉઇન્ટ કરો.
- તમને સીધા જ પેમેન્ટ પેજ પર લઈ જવામાં આવશે, અહીં રકમ એન્ટર કરો અને પ્રોસેસ પર ટેપ કરો.
- જો ડાયનેમિક QR કોડ હોય, તો પેમેન્ટની રકમ આપમેળે પેમેન્ટ પેજ પર દેખાય છે.
- હવે UPI PIN એન્ટર કરો અને પેમેન્ટ વિકલ્પ પર ટેપ કરો, તમારું પેમેન્ટ થઇ જશે.
2. મોબાઈલ/એકાઉન્ટ નંબર પરથી UPI
- કોઈપણ UPI એપની હોમ સ્ક્રીન પર મોબાઈલ/એકાઉન્ટ નંબર આઈકન પર ટેપ કરો.
- સ્ક્રીન પર ખુલેલી વિંડોમાં, મોબાઇલ/એકાઉન્ટ નંબર એન્ટર કરો.
- મોબાઇલ/એકાઉન્ટ નંબર એન્ટર કર્યા પછી, રકમ એન્ટર કરો અને પે પર ટેપ કરો.
- હવે UPI PIN એન્ટર કરો અને પેમેન્ટ વિકલ્પ પર ટેપ કરો, તમારૂ પેમેન્ટ થઇ જશે.
- હવે પૈસા ટ્રાન્સફર કરવા માટે, 6 અંકનો UPI પિન દાખલ કરો અને પુષ્ટિ કરો.
3. હેલો UPI, વૉઇસ કમાન્ડ દ્વારા પેમેન્ટ
વૉઇસ કમાન્ડ વિકલ્પ દ્વારા ચુકવણી કરવા માટે તમે બોલીને મોબાઇલ/એકાઉન્ટ પ્રક્રિયા કરી શકો છો. હાલમાં આ પ્રોડક્ટ માત્ર હિન્દી અને અંગ્રેજી ભાષાઓમાં જ ઉપલબ્ધ છે, પરંતુ ટૂંક સમયમાં તેમને અન્ય ઘણી ભાષાઓમાં પણ ઉપલબ્ધ કરાવવામાં આવશે.
4. બિલપે કનેક્ટ દ્વારા પેમેન્ટ
BillPay Connect યુઝર્સને ભારત બિલપે દ્વારા શરૂ કરાયેલ રાષ્ટ્રીયકૃત બિલ પેમેન્ટ નંબર દ્વારા ફોન કોલ્સ પર તેમના બિલ ચૂકવવાની મંજૂરી આપશે. ગ્રાહકો આ નંબર પર કૉલ કરી શકશે અને UPI નો ઉપયોગ કરીને વૉઇસ-ઇનેબલ્ડ કમાન્ડ દ્વારા અથવા તેમના ફોન પર અંકો દબાવીને પેમેન્ટ કરી શકશે.
5. UPI પર ક્રેડિટ લાઇન
હવે તમારા ખાતામાં પૈસા ન હોવા છતાં પણ તમે તમારા મોબાઈલ ફોન દ્વારા પેમેન્ટ કરી શકશો. આ માટે નેશનલ પેમેન્ટ કોર્પોરેશન ઓફ ઇન્ડિયા (NPCI) એ UPI સાથે ક્રેડિટ લાઇનને લિંક કરવા માટે ‘UPI પર ક્રેડિટ લાઇન’ સેવા શરૂ કરી છે.
6. UPI ટૅપ કરો અને પે કરો
- Google Pay પર હાલમાં Tap and Payનો ઉપયોગ કરી શકાય છે.
- આ માટે ફોનમાં NFC ફીચર હોવું જરૂરી છે. આનો ઉપયોગ કરવા માટે તમારા ફોનમાં NFC વિકલ્પ ચાલુ કરવો જોઈએ.
- આ પછી તમારે તમારો ફોન અનલોક કરવો પડશે. ત્યારબાદ તમારે ફોન પર POS ટર્મિનલની નજીક જઈને ટેપ કરવાનું રહેશે.
- પછી Google Pay આપમેળે ખુલશે.
- આ પછી પેમેન્ટ કન્ફર્મ કરવું પડશે. ત્યારબાદ UPI પિન નાખવો પડશે.
- આ પછી તમારું પેમેન્ટ પૂરું થઈ જશે.
7. UPI લાઇટ
UPI Lite X યુઝર્સને કનેક્ટિવિટી વિનાના વિસ્તારોમાં વ્યવહાર કરવાની મંજૂરી આપે છે. આ તે વિસ્તારો માટે ખૂબ અસરકારક છે જ્યાં નેટવર્ક સમસ્યાઓ છે. સાથે જ, જો ફોનમાં કોઈ રિચાર્જ નથી, તો તે સમય દરમિયાન પેમેન્ટ કરવામાં કોઈ મુશ્કેલી નહીં આવે. UPI LITE X નિયર ફિલ્ડ કોમ્યુનિકેશન (NFC) ના સમર્થન સાથે કામ કરે છે. UPI LITE ચુકવણી અન્ય પ્લેટફોર્મ કરતાં ઝડપી છે.
જો કે, UPI Lite X વ્યવહારો માટે, યુઝર્સે એકબીજાના ડિવાઇસની નજીક હોવા જરૂરી છે. UPI ટ્રાન્ઝેક્શન દરમિયાન પૈસા તરત જ એક બેંક એકાઉન્ટમાંથી બીજામાં ટ્રાન્સફર થાય છે. પૈસા UPI Liteથી ઑન-ડિવાઈસ વૉલેટ અથવા UPI Lite એકાઉન્ટમાં મોકલવામાં આવે છે.
UPI બેંક ખાતામાંથી એક દિવસમાં વધુમાં વધુ 2 લાખ રૂપિયા ટ્રાન્સફર કરી શકાય છે. UPI લાઇટની મહત્તમ મર્યાદા 500 રૂપિયા છે. એક દિવસમાં પૈસા મોકલવાની મહત્તમ મર્યાદા 4,000 રૂપિયા છે. પરંતુ UPI Lite X માટે આવી કોઈ મર્યાદા સેટ નથી.
