ભગવાન શિવની સાથે નંદીની પૂજા કરવાનું પણ મહત્વ છે. ભગવાન શંકર નંદી દ્વારા જ ભક્તોની વાત સાંભળે છે. શિવ અને નંદીની એક લોકપ્રિય પૌરાણિક કથા છે.
હિંદુ ધર્મમાં તમામ દેવતાઓનાં પોતાનાં વાહનો છે. જેમ ભગવાન વિષ્ણુનું વાહન ગરુડ છે તેમ માતા લક્ષ્મીનું વાહન ઘુવડ છે. ભગવાન ગણેશનું વાહન ઉંદર છે, તેવી જ રીતે ભગવાન શિવનું વાહન નંદી છે. તમે શિવ મંદિરોમાં જોયું હશે કે ભગવાન શંકરની સાથે બળદના રૂપમાં નંદીની મૂર્તિ પણ બિરાજમાન હોય છે. ભગવાન શંકર માત્ર નંદી દ્વારા જ ભક્તોની પ્રાથના સાંભળે છે, પરંતુ શું તમે જાણો છો કે નંદી ભગવાન શિવનું વાહન કેવી રીતે બની શકે છે. ચાલો જાણીએ શિવ અને નંદીની આ પૌરાણિક કથા.
નંદી કેવી રીતે બન્યા શિવનું વાહન?-એક દંતકથા અનુસાર, ઋષિ શિલાદ, જેઓ બ્રહ્મચર્યના વ્રતનું પાલન કરી રહ્યા હતા, તેમને ડર લાગવા લાગ્યો કે તેમના મૃત્યુ પછી તેમનો વંશ ખતમ થઈ જશે. આ ડરને કારણે તેણે પુત્ર પ્રાપ્તિ માટે કઠોર તપસ્યા શરૂ કરી. તપથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન શિવ ઋષિ શિલાદને દેખાયા અને તેમને વરદાન માંગવા કહ્યું. પછી શિલાદ ઋષિએ શિવને કહ્યું કે તેમને એક પુત્ર જોઈએ છે જેને મૃત્યુ સ્પર્શી ન શકે અને જેના મહાદેવની હંમેશા કૃપા રહેશે.
ભગવાન શિવે તેમને આશીર્વાદ આપ્યા અને કહ્યું કે તેમને આવો પુત્ર મળશે. બીજે દિવસે ઋષિ શિલાદ એક ખેતરમાંથી પસાર થઈ રહ્યા હતા. તેણે જોયું કે એક નવજાત બાળક ખેતરમાં પડેલું હતું. બાળક ખૂબ જ સુંદર અને આકર્ષક હતું. તેઓ આશ્ચર્ય પામ્યા કે આટલા સુંદર બાળકને કોણ છોડી ગયું? ત્યારે શિવજીનો અવાજ આવ્યો કે શિલાદ આ તમારો પુત્ર છે.
બાળકનું નામ નંદી રાખવામાં આવ્યું હતું- આ સાંભળીને ઋષિ શિલાદ ખૂબ જ ખુશ થયા અને બાળકને તેની સંભાળ રાખવા માટે પોતાની સાથે લઈ ગયા. તે બાળકનું નામ નંદી હતું. એકવાર બે સાધુઓ ઋષિ શિલાદના ઘરે પહોંચ્યા. તેમનું ખૂબ આદર કરવામાં આવ્યું. તેનાથી પ્રસન્ન થઈને સાધુઓએ ઋષિ શિલાદને લાંબા આયુષ્ય માટે આશીર્વાદ આપ્યા પરંતુ નંદી માટે એક પણ શબ્દ ન બોલ્યો. ઋષિ શિલાદે સન્યાસીઓને આનું કારણ પૂછ્યું. ત્યારે સાધુઓએ કહ્યું કે નંદી યુવાન છે, તેથી અમે તેને કોઈ આશીર્વાદ આપ્યા નથી.
શિવે નંદીને સવાર બનાવ્યો- નંદીએ આ સાંભળ્યું અને ઋષિ શિલાદને કહ્યું કે હું ભગવાન શિવની કૃપાથી જન્મ્યો છું અને તે જ મારી રક્ષા કરશે. આ પછી નંદીએ ભગવાન શિવની સ્તુતિ શરૂ કરી અને ઉગ્ર તપસ્યા કરી. તેનાથી પ્રસન્ન થઈને ભગવાન શિવ પ્રગટ થયા અને નંદીને પોતાનું પ્રિય વાહન બનાવ્યું. આ પછી ભગવાન શિવની સાથે નંદીની પણ પૂજા થવા લાગી.
ભગવાન શિવના આશીર્વાદથી નંદી મૃત્યુથી મુક્ત થઈને અમર થઈ ગયા. ભગવાન શિવે ઉમાની સંમતિથી તમામ ગણ, ગણેશ અને વેદોની સામે નંદીને ગણોના શાસક તરીકે જાહેર કર્યો અને આ રીતે નંદી નંદીશ્વર બન્યા. ભગવાન શિવે નંદીને વરદાન આપ્યું હતું કે જ્યાં નંદી રહે છે, તે પણ ત્યાં વાસ કરશે. તેથી, ત્યારથી દરેક મંદિરમાં ભગવાન શિવની સામે નંદીની સ્થાપના કરવામાં આવે છે.
