ઝારખંડમાં આ વખતે ભાજપે AJSU, JDU અને લોક જનશક્તિ પાર્ટી રામવિલાસ સાથે ગઠબંધન કરીને ચૂંટણી લડી હતી, જ્યારે કોંગ્રેસે હેમંત સોરેનની પાર્ટી JMM, RJD અને CPI સાથે હાથ મિલાવ્યા હતા. હવે ઝારખંડમાં 24 વર્ષનો રાજકીય રેકોર્ડ તૂટતો જોવા મળી રહ્યો છે. રાજ્યમાં પહેલીવાર કોઈ પાર્ટી તાકાત સાથે સત્તામાં વાપસી કરી રહી છે.
અત્યાર સુધીના વલણોમાં હેમંત સોરેન ગઠબંધનને સંપૂર્ણ બહુમતી મળી રહી છે. હેમંત સોરેનનું ગઠબંધન ઝારખંડમાં 81માંથી લગભગ 50 સીટો પર આગળ છે. તેમાંથી 10 બેઠકો પર જીતનું માર્જીન 10 હજારથી વધુ મતોનું છે.આવી સ્થિતિમાં સવાલ એ ઉઠી રહ્યો છે કે તમામ તાકાત લગાવવા છતાં ભાજપ ઝારખંડમાં કેવી રીતે સત્તામાં ન આવી શક્યું? આ પ્રશ્નોના જવાબો વિગતવાર વાંચો.
1. મુખ્યમંત્રીનો કોઈ ચહેરો નહીં- ભારતીય જનતા પાર્ટી પાસે સ્થાનિક સ્તરે કોઈ મજબૂત ચહેરો દર્શાવ્યો ન હતો. ભાજપમાં મુખ્યમંત્રીના ચહેરાના બે અગ્રેસર (બાબુ લાલ મરાંડી અને ચંપાઈ સોરેન) હતા. રસપ્રદ વાત એ છે કે બંને ટર્નકોટ હતા. ચંપાઈ વિધાનસભા ચૂંટણી પહેલા જ ભાજપમાં જોડાઈ ગયા હતા.
એક્સિસ માય ઈન્ડિયાના એક્ઝિટ પોલ મુજબ, હેમંતની લોકપ્રિયતા ઝારખંડમાં ચંપાઈ અને બાબુ લાલ કરતા બમણી હતી. આ પોલમાં 41 ટકા લોકોએ હેમંતને મુખ્યમંત્રી તરીકે પસંદ કર્યા છે. તેની સરખામણીમાં ચંપાઈને 7 ટકા લોકોએ પસંદ કરી હતી અને મરાંડીને 13 ટકા લોકોએ પસંદ કરી હતી.
2. મહિલાઓ એક અલગ વોટ બેંક છે- જુલાઈ 2024માં ખુરશી સંભાળ્યા બાદ હેમંત સોરેને મહિલા વોટ બેંક પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કર્યું. સોરેને મહિલાઓ માટે મૈયા સન્માન યોજના લાગુ કરી. આ યોજના હેઠળ, દરેક મહિલાઓના બેંક ખાતામાં દર મહિને 1000-1000 રૂપિયા જમા કરવામાં આવ્યા હતા.
ભાજપ આનો ઉકેલ શોધી શકી નથી. આ સાથે જ હેમંતે તેની પત્ની કલ્પનાને પણ ચૂંટણી મેદાનમાં ઉતારી છે. કલ્પનાએ આખી ચૂંટણીમાં લગભગ 100 રેલીઓ યોજી હતી. આ રેલીઓમાં મહિલાઓની ભારે ભીડ જોવા મળી હતી. એવું કહેવામાં આવી રહ્યું છે કે આ ફાયદો સીધો હેમંત સોરેનને થયો.
3. આદિવાસીઓમાં ગુસ્સો- ઝારખંડના આદિવાસી પ્રભુત્વવાળા વિસ્તારોમાં હેમંત એકતરફી જીતી રહ્યો હોય તેવું લાગે છે. હેમંત સમગ્ર ચૂંટણી દરમિયાન આદિવાસી ઓળખનો મુદ્દો ઉઠાવતા હતા. તેમની પાર્ટીએ કહ્યું કે સંપૂર્ણ બહુમતી હોવા છતાં હેમંતને તેમનો પાંચ વર્ષનો કાર્યકાળ પૂરો કરવા દેવામાં આવ્યો ન હતો.
હેમંતની પાર્ટી પણ ખતિયાણી અને અનામત જેવા મુદ્દે ભાજપને ઘેરી રહી હતી. વાસ્તવમાં, આ મુદ્દાઓ પર વિધાનસભા દ્વારા એક ઠરાવ પસાર કરવામાં આવ્યો છે, પરંતુ રાજ્યપાલે તેને મંજૂરી આપી નથી. હાલમાં કેન્દ્રમાં માત્ર ભાજપની સરકાર છે.
4. કુડમી મતદારો વિખેરાઈ ગયા – ઝારખંડમાં કુડમી મતદારો એજેએસયુ સાથે એક થયા હતા, પરંતુ આ વખતે જયરામ મહતોના પ્રવેશને કારણે આ વોટ બેંક તેમનાથી વિખેરાઈ ગઈ. આ વખતે પણ ભાજપે સુદેશ મહતો સાથે સમજૂતી કરી હતી, પરંતુ સુદેશ મહતોની પાર્ટી માત્ર 2-3 સીટો પર જ લીડ મેળવતી દેખાઈ રહી છે.
કુડમીસને ઝારખંડમાં નિર્ણાયક મતદાતા માનવામાં આવે છે. ખાસ કરીને કોલ્હન અને કોયલાંચલ વિસ્તારોમાં. કુડમી મતદારો વિખેરાઈ જવાથી હેમંતના મુખ્ય મતદારો વધુ મજબૂત બન્યા છે.
5. મોટા નેતાઓ નિષ્ફળ ગયા – બોકારોના મજબૂત નેતા બિરાંચી નારાયણ પાછળ પડતાં જણાય છે. દેવઘરના નારાયણ દાસની પણ આવી જ હાલત છે. ગોડ્ડાનો અમિત મંડલ પણ ઘણો પાછળ છે. જગન્નાથપુરના મધુ કોડાની પત્ની પણ પાછળ જોવા મળી રહી છે.
એટલે કે એકંદરે જે બેઠકો પર ભાજપે મોટા નેતાઓને તૈનાત કર્યા હતા. પાર્ટી ત્યાં નિષ્ફળ સાબિત થઈ રહી છે. મોટા નેતાઓની બેઠકો ન જીતવી એ પણ ભાજપ માટે આંચકો છે.
