જાપાનમાં G-7 બેઠકમાં ભાગ લીધા પછી પીએમ મોદી આ ટાપુ દેશ જઈ રહ્યા છે. તેઓ આ દેશની મુલાકાત લેનારા પ્રથમ ભારતીય વડાપ્રધાન હશે.
વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ જાપાનમાં G-7 કોન્ફરન્સમાં હાજરી આપી હતી. ત્યારપછી તેઓ ઓસ્ટ્રેલિયા પણ જશે, પરંતુ આ વચ્ચે પીએમ મોદી એક નાનકડા ટાપુ દેશ પાપુઆ ન્યુ ગિનીની પણ મુલાકાત લઈ રહ્યા છે. આ પ્રવાસ તેના જાપાન અને ઓસ્ટ્રેલિયા પ્રવાસ કરતાં વધુ મહત્વપૂર્ણ માનવામાં આવે છે.
વડાપ્રધાન આવતીકાલે એટલે કે 22 મેના રોજ પાપુઆ ન્યુ ગીનીના વડાપ્રધાન સાથે દ્વિપક્ષીય મંત્રણા કરશે. આવી સ્થિતિમાં મનમાં સવાલ ઉઠી શકે છે કે પીએમ નરેન્દ્ર મોદીની આ નાના ટાપુની મુલાકાત આટલી મહત્વની કેમ છે? વાસ્તવમાં, ચીન પ્રશાંત મહાસાગરમાં સતત યુક્તિઓ રમી રહ્યું છે અને પીએમ મોદી આ કટ શોધવા માટે પાપુઆ ન્યુ ગિની જઈ રહ્યા છે.
PM નરેન્દ્ર મોદી અને PNG વડા પ્રધાન મારાપે FIPIC સમિટમાં ભાગ લેશે. આ કોન્ફરન્સમાં પ્રશાંત મહાસાગરના 14 ટાપુ દેશો પણ ભાગ લેશે. ફિજી, કુક આઇલેન્ડ, કિરીબાતી, સમોઆ, ટોંગા, તુઆલુ અને વાનુઆતુ જેવા દેશો પણ આમાં ભાગ લેશે. વાસ્તવમાં ચીનની ‘અશુદ્ધ’ નજર પાપુઆ ન્યુ ગિની સહિત આ 14 નાના ટાપુઓ પર છે.
પાપુઆ ન્યુ ગિનીમાં છુપાયેલ ‘ખજાનો’
પેસિફિક મહાસાગરમાં આવતા ટાપુ દેશોમાં પાપુઆ ન્યુ ગિની ‘બિગ બ્રધર’ છે. 4.62 લાખ ચોરસ કિલોમીટરમાં ફેલાયેલો, પાપુઆ ન્યુ ગિની વિશ્વનો ત્રીજો સૌથી મોટો ટાપુ દેશ છે. વસ્તી લગભગ એક કરોડ. ચીનની નજર આ દેશ પર કેમ છે તેની પાછળ ઘણા કારણો છે. સૌપ્રથમ, સોના અને તાંબા સહિતના ખનિજોનો વિશાળ ભંડાર છે. બીજું, વ્યૂહાત્મક મહત્વ. ચીન આ દેશોને પ્રશાંત મહાસાગરમાં પોતાનું સૈન્ય મથક બનાવવા માંગે છે. જો આમ થશે તો ઓસ્ટ્રેલિયા, અમેરિકા અને ન્યુઝીલેન્ડ માટે મુશ્કેલી વધી જશે. આ સિવાય ચીન પોતાના મહત્વકાંક્ષી પ્રોજેક્ટ બેલ્ટ એન્ડ રોડ કોઓપરેશનને પણ વધારવા માંગે છે.
દક્ષિણ ચીન સમુદ્ર અને દક્ષિણ પેસિફિક વચ્ચેનો ‘બ્રિજ’
દક્ષિણ પેસિફિક મહાસાગર અને દક્ષિણ ચીન સાગર વચ્ચે ચીન માટે પપુઆ ન્યુ ગિની ‘સેતુ’ તરીકે કામ કરી શકે છે. આ દેશ એવી જગ્યા પર સ્થિત છે જ્યાંથી ચીન બંને જગ્યાએ પોતાનું વર્ચસ્વ સ્થાપિત કરી શકે છે. આ દ્વારા, તે ક્વાડ દેશો: ભારત, જાપાન, ઓસ્ટ્રેલિયા અને અમેરિકા માટે ખતરાની ઘંટડી વગાડી શકે છે. અમેરિકાએ લાંબા સમયથી આ દેશો પર બહુ ધ્યાન આપ્યું ન હતું. પરંતુ જ્યારે ચીને પોતાની ચાલ શરૂ કરી તો બધાનું ધ્યાન તેની તરફ ગયું. યુએસ, ઑસ્ટ્રેલિયા અને અન્ય દેશોએ દાયકાઓ સુધી પાપુઆ ન્યુ ગિનીની અવગણના કરી, ચીનને મુક્ત હાથ આપ્યો.
ચાઇના તારને ખેંચી રહી છે
ગયા વર્ષે જ પાપુઆ ન્યુ ગિનીના વડા પ્રધાન અને ચીનના રાષ્ટ્રપતિ શી જિનપિંગ બેંગકોકમાં મળ્યા હતા. જિનપિંગે બંને દેશોને ‘સારા ભાઈઓ’ ગણાવ્યા. આ સાથે ચીને અહીં બેલ્ટ એન્ડ રોડ પ્રોજેક્ટ સિવાય પણ અનેક પ્રકારના વિકાસ કાર્યો કરવાની ઈચ્છા વ્યક્ત કરી હતી. મરાપેને ચીનની મુલાકાત માટે પણ આમંત્રણ આપવામાં આવ્યું હતું.
ભારતીય પીએમ પ્રથમ વખત મુલાકાતે છે
નરેન્દ્ર મોદી એવા પ્રથમ વડાપ્રધાન છે જેઓ પાપુઆ ન્યુ ગીનીની મુલાકાતે છે. છેલ્લા કેટલાક સમયથી ચીનની યુક્તિઓને જોતા ભારતે પોતાની રણનીતિ બદલતા પ્રશાંત મહાસાગરના ટાપુ દેશો પર ધ્યાન કેન્દ્રિત કરવાનું શરૂ કર્યું છે. વર્ષ 2016માં તત્કાલિન રાષ્ટ્રપતિ પ્રણવ મુખર્જીએ આ દેશની મુલાકાત લીધી હતી. 2017 માં, INS સહ્યાદ્રીને સદ્ભાવના સંકેત તરીકે પોર્ટ મોરેસ્બી ખાતે લેન્ડ કરવામાં આવ્યું હતું. અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિ જો બાયડેને તેમની પાપુઆ ન્યુ ગિનીની મુલાકાત રદ કરી છે. આવી સ્થિતિમાં પીએમ મોદીની મુલાકાત વધુ મહત્વની માનવામાં આવે છે કારણ કે ભારત અમેરિકાનું વ્યૂહાત્મક ભાગીદાર છે.
