સંસદના ચોમાસુ સત્રનો આજે બીજો દિવસ હતો. ગૃહની કાર્યવાહી સવારે 11 વાગ્યે શરૂ થઈ હતી. સંસદમાં મણિપુર મામલે વિપક્ષનો હોબાળો થતા લોકસભાની કાર્યવાહી 24 જુલાઈ સુધી સ્થગિત કરવામાં આવી છે.
આ તરફ રાજ્યસભામાં 19 મિનિટ સુધી હોબાળો થયો હતો. જે બાદ અધ્યક્ષે રાજ્યસભાની કાર્યવાહી બપોરે 2.30 વાગ્યા સુધી સ્થગિત કરી દીધી હતી.
આ દરમિયાન રક્ષા મંત્રી રાજનાથ સિંહે લોકસભામાં મણિપુર પર ચર્ચા કરવાની વાત કરી હતી. પરંતુ વિપક્ષે તેમની વાત સાંભળ્યા વિના હોબાળો ચાલુ રાખ્યો હતો. મણિપુર હિંસા પર ચર્ચા માટે કોંગ્રેસે સ્થગિત પ્રસ્તાવ નોટિસ આપી હતી.
સંસદના ચોમાસુ સત્રનો આજે બીજો દિવસ છે. મણિપુર હિંસા પર ચર્ચા માટે કોંગ્રેસે સ્થગિત પ્રસ્તાવની નોટિસ આપી છે. કોંગ્રેસના સાંસદો મનીષ તિવારી, લોકસભામાં મણિકમ ટાગોર અને AAP સાંસદ સંજય સિંહ અને રાજ્યસભામાં RJD નેતા મનોજ કુમાર ઝાએ મણિપુર હિંસા પર ચર્ચાની માંગ કરતી નોટિસ આપી હતી.
ગુરુવારે ચોમાસુ સત્રના પહેલા દિવસે સંસદના બંને ગૃહોમાં કાર્યવાહી શરૂ થતાં જ વિપક્ષના સાંસદોએ મણિપુરની ઘટનાને લઈને હંગામો મચાવ્યો હતો. જેના કારણે બંને ગૃહોની કાર્યવાહી બીજા દિવસ માટે સ્થગિત કરવામાં આવી હતી. કેન્દ્ર સરકારે પહેલા જ સ્પષ્ટ કરી દીધું છે કે તે આ મુદ્દે ચર્ચા કરવા તૈયાર છે.
કેન્દ્ર સરકાર ચોમાસુ સત્રમાં 31 બિલ લાવશે, સત્રમાં 17 બેઠકો થશે
ચોમાસુ સત્ર 11 ઓગસ્ટ સુધી ચાલશે. આ દરમિયાન 17 બેઠકો થશે. કેન્દ્ર સરકાર ચોમાસુ સત્રમાં 31 બિલ લાવી રહી છે. તેમાંથી 21 નવા બિલ છે, જ્યારે 10 બિલ સંસદમાં રજૂ કરવામાં આવ્યા છે. તેની ચર્ચા કરવામાં આવશે. દિલ્હીમાં અધિકારીઓની બદલી-પોસ્ટિંગ સંબંધિત વટહુકમ સૌથી વધુ ચર્ચિત બિલ છે.
1. દિલ્હીની રાષ્ટ્રીય રાજધાની પ્રદેશ સરકાર (સુધારા) વટહુકમ, 202319 મેના રોજ કેન્દ્ર સરકારે દિલ્હીમાં અધિકારીઓની ટ્રાન્સફર, પોસ્ટિંગ અને તકેદારીના અધિકારો અંગે વટહુકમ બહાર પાડ્યો હતો. તેના દ્વારા કેન્દ્ર સરકાર નેશનલ કેપિટલ સિવિલ સર્વિસ ઓથોરિટીની રચના કરશે. આ સત્તામાં દિલ્હીના મુખ્યમંત્રી, મુખ્ય સચિવ અને મુખ્ય ગૃહ સચિવ હશે.
વિપક્ષનું વલણઃ દિલ્હીને લઈને કેન્દ્રના વટહુકમ સામે વિપક્ષ એક થઈ ગયો છે. કોંગ્રેસે 16 જુલાઈએ AAPને સમર્થન આપવાની વાત કરી હતી. બીજી તરફ, કેજરીવાલને બંગાળના સીએમ મમતા બેનર્જી, શરદ પવાર, કેસીઆર અને ઉદ્ધવ ઠાકરેનું સમર્થન મળી ચૂક્યું છે. 18 જુલાઈના રોજ બેંગલુરુમાં 26 પક્ષોની વિપક્ષી એકતાની બેઠક પણ યોજાઈ હતી.
અર્થઃ વટહુકમ મુજબ, દિલ્હીમાં અધિકારીઓની ટ્રાન્સફર-પોસ્ટિંગનો અંતિમ નિર્ણય લેફ્ટનન્ટ ગવર્નર એટલે કે એલજીનો રહેશે. મુખ્યમંત્રીને આમાં કોઈ અધિકાર નહીં હોય.
2. ડિજિટલ પર્સનલ ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ, 2023આ ચોમાસું સત્રમાં ડિજિટલ પર્સનલ ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ, 2023 પણ રજૂ કરવામાં આવશે. જોકે અગાઉ ઓગસ્ટ 2022માં પર્સનલ ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ તૈયાર કરવામાં આવ્યું હતું, પરંતુ IT મંત્રી અશ્વિની વૈષ્ણવે તેને પાછું ખેંચી લીધું હતું. IT મંત્રાલયે આ બિલને ફરીથી તૈયાર કર્યું, આ વખતે તેને ડિજિટલ પર્સનલ ડેટા પ્રોટેક્શન (DPDP) બિલ નામ આપ્યું હતું.
વિપક્ષનું સ્ટેન્ડઃ આ વર્ષે 12 જૂને કોવિન એપ પર ડેટા લીકના સમાચાર આવ્યા હતા. જેના કારણે વિપક્ષી નેતાઓએ ભારે હોબાળો મચાવ્યો હતો. જો કે સરકારે ડેટા લીકના આરોપોને ફગાવી દીધા હતા. ડિજિટલ પર્સનલ ડેટા પ્રોટેક્શન બિલ પર વિપક્ષનું શું વલણ છે, તે ગૃહની કાર્યવાહી દરમિયાન જાણવા મળશે.
અર્થ: આ બિલ હેઠળ, ટેલિકોમ કંપનીઓમાંથી સોશિયલ મીડિયા અને અન્ય ઓનલાઈન પ્લેટફોર્મ કંપનીઓ પર યુઝર ડેટા લીક કરવા પર પ્રતિબંધ મૂકવામાં આવશે. નિયમોનું ઉલ્લંઘન કરવા બદલ 250 કરોડ રૂપિયા સુધીનો દંડ ફટકારવાની જોગવાઈ છે. તેનો હેતુ દેશના નાગરિકોના અંગત ડેટાને સુરક્ષિત રાખવાનો છે.
3. જન વિશ્વાસ (જોગવાઈઓમાં સુધારો) બિલ, 2023ચોમાસું સત્રમાં વધુ એક બિલ પાસ થવા જઈ રહ્યું છે. તેનું નામ જન વિશ્વાસ (જોગવાઈઓમાં સુધારો) બિલ, 2023 છે. 13 જુલાઈના રોજ કેન્દ્રીય કેબિનેટની બેઠકમાં પણ આ બિલને મંજૂરી આપવામાં આવી હતી. આ બિલ 22 ડિસેમ્બર 2022ના રોજ લોકસભામાં રજૂ કરવામાં આવ્યું હતું, તે હજુ પસાર થવાનું બાકી છે.
વિપક્ષનું વલણ: વિપક્ષ તરફથી હજી જન વિશ્વાસ (એમેન્ડમેન્ટ ઑફ પ્રોવિઝન) બિલ, 2023 પર કોઈ ટિપ્પણી નથી.
અર્થ: સિટિજન્સના ડેઈલી રૂટિનને સરળ બનાવવા માટે, 42 અધિનિયમોની 183 જોગવાઈઓ કાં તો નાબૂદ કરવામાં આવશે અથવા તેમાં સુધારો કરવામાં આવશે અને નાની અવ્યવસ્થાને ગુનાની શ્રેણીમાંથી દૂર કરવામાં આવશે. જેમાં જેલની સજા સંબંધિત ઘણી જોગવાઈઓ સામેલ છે. આ સુધારાના અમલીકરણથી દાવાઓનું ભારણ ઘટશે.
હવે જાણો તે 10 બિલ જે અગાઉ રજૂ કરવામાં આવ્યા છે, જેના પર ચોમાસું સત્રમાં ચર્ચા થશેબાયોલોજિરલ ડાઈવર્સિટી (સંસોધન) બિલ 2022, જન વિશ્વાસ (સંસોધન) બિલ-2023, મલ્ટિ સ્ટેટ કોઓપરેટિવ સોસાયટીઝ (સંસોધન) બિલ 2022, ડીએનએ ટેક્નોલોજી રેગ્યુલેશન બિલ 2019, રિપીલિંગ એન્ડ એમેન્ડમેન્ટ બિલ 2022, ફોરેસ્ટ કન્ઝર્વેશન એમેન્ડમેન્ટ બિલ, 2023, મેડિએશન બિલ 2022 સિનેમેટોગ્રાફ એમેન્ડમેન્ટ બિલ 2019, બંધારણ (અનુસૂચિત જાતિ) ઓર્ડર (ત્રીજો સુધારો) બિલ 2022, બંધારણ (અનુસૂચિત જાતિ) ઓર્ડર (ચોથો સુધારો) બિલ 2022
વિપક્ષના તે 4 મુદ્દા જેના પર સરકારને ઘેરવાની તૈયારીઓ ચાલી રહી છે
1. દિલ્હી પર કેન્દ્ર સરકારનો વટહુકમદિલ્હી પર કેન્દ્ર સરકારના વટહુકમ સામે દિલ્હીના સીએમ અરવિંદ કેજરીવાલની સાથે સમગ્ર વિપક્ષો એકઠા થયા છે. કેજરીવાલ કહે છે, દિલ્હીનો વટહુકમ એક પ્રયોગ છે. બાદમાં તેને અન્ય રાજ્યોમાં લાગુ કરવામાં આવશે. એ દિવસ દૂર નથી જ્યારે પીએમ 33 રાજ્યપાલો અને એલજી દ્વારા તમામ રાજ્ય સરકારો ચલાવશે. સાથે જ કોંગ્રેસ અધ્યક્ષ મલ્લિકાર્જુન ખડગેએ તેને લોકશાહી પર હુમલો ગણાવ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં તમામ વિપક્ષી પાર્ટીઓ એક અવાજે આ વટહુકમનો વિરોધ કરશે.
2. મણિપુર હિંસા પર પ્રશ્નમણિપુરમાં 3 મેથી અનામતને લઈને કુકી અને મૈતેઈ સમુદાયો વચ્ચે હિંસક અથડામણ ચાલી રહી છે. 77 દિવસથી ચાલી રહેલી હિંસા પર કોંગ્રેસ લાંબા સમયથી સરકારને ઘેરી રહી છે. જયરામ રમેશે 14મી જુલાઈએ પીએમ અને 15મી જુલાઈએ રાહુલ ગાંધીના મૌન પર નિશાન સાધ્યું હતું.
આનાથી સ્પષ્ટ છે કે ચોમાસું સત્રમાં વિપક્ષ આ મુદ્દે કેન્દ્ર સરકારને ચોક્કસથી ઘેરશે. ગૃહમંત્રી અમિત શાહે 29 મેના રોજ ત્રણ દિવસ માટે મણિપુરની મુલાકાત લીધી હતી. બીજી તરફ રાહુલ 29 જૂને બે દિવસ માટે મણિપુર ગયો હતો. હિંસામાં અત્યાર સુધીમાં 150થી વધુ લોકોનાં મોત થયાં છે.
3. યુનિફોર્મ સિવિલ કોડ પર હોબાળોકેન્દ્રએ ચોમાસું સત્રમાં લાવવામાં આવેલા તેનાં 31 બિલોમાં યુનિફોર્મ સિવિલ કોડનો સમાવેશ ન કર્યો હોય. પરંતુ આ ચોક્કસપણે ચર્ચાનો વિષય છે. 27 જૂનના રોજ નરેન્દ્ર મોદીએ મધ્યપ્રદેશમાં એક જાહેર સભા દરમિયાન સમાન નાગરિક સંહિતાનો મુદ્દો ઉઠાવ્યો હતો. પીએમએ કહ્યું હતું કે એક ઘરમાં બે કાયદા ન ચાલી શકે. જે બાદ વિપક્ષ માટે આ એક મોટો મુદ્દો બની ગયો છે.
4. રાહુલ ગાંધીનો સંસદમાં જવાનો મુદ્દો24 માર્ચે રાહુલે મોદી સરનેમ કેસમાં સાંસદ સભ્યપદ ગુમાવ્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં તેઓ સંસદ સભ્ય ન હોવાના કારણે ચોમાસું સત્રમાં બેસી શકશે નહીં. રાહુલનું સભ્યપદ ગયા બજેટ સત્રની અધવચ્ચે જ ગયું હતું, જેના કારણે કોંગ્રેસે ગૃહમાં ભારે હોબાળો મચાવ્યો હતો.
હાલમાં 7 જુલાઈએ ગુજરાત હાઈકોર્ટે પણ રાહુલની સજા ઘટાડવાનો ઈન્કાર કરી દીધો હતો. આ અંગે સુપ્રીમ કોર્ટમાં 21 જુલાઈએ સુનાવણી થવાની છે. આવી સ્થિતિમાં કોંગ્રેસ તેને ચોમાસું સત્રમાં ચર્ચાનો મુદ્દો બનાવશે.
પાંચ રાજ્યોમાં ચૂંટણી પહેલાં સંસદમાં હોબાળોસંસદનું આ વખતનું ચોમાસું સત્ર ઘણું મહત્ત્વનું છે. દેશનાં પાંચ રાજ્યો રાજસ્થાન, મધ્યપ્રદેશ, છત્તીસગઢ, તેલંગાણા અને મિઝોરમમાં આગામી થોડા મહિનામાં વિધાનસભાની ચૂંટણીઓ યોજાવાની છે. આ રાજ્યોની વિધાનસભાનો કાર્યકાળ આ વર્ષે ડિસેમ્બર અને આવતા વર્ષે જાન્યુઆરીમાં સમાપ્ત થશે. આવી સ્થિતિમાં સત્તાધારી પક્ષ અને વિરોધ પક્ષ બંને સંસદમાં ચર્ચા સાથે આગામી ચૂંટણીનું બ્યુગલ ફૂંકશે.
