અમેરિકાના પ્રતિબંધો પહેલા ભારત વેનેઝુએલાના ક્રૂડ ઓઈલનો નિયમિત ગ્રાહક હતો. 2017 થી 2019 સુધીના પ્રી-કોવિડ સમયગાળા દરમિયાન, ભારતે વેનેઝુએલાના લગભગ 300,000 bpd તેલની આયાત કરી હતી. જેમાં ખાનગી રિફાઈનરો મુખ્ય ખરીદદાર હતા. આ આયાત તે સમય દરમિયાન ભારતની કુલ ક્રૂડ ઓઈલની આયાતના 5-7 ટકા જેટલી હતી.
રશિયાને ભારત તરફથી ક્રૂડ ઓઈલ મામલે મોટો ફટકો પડી શકે છે. હા, ભારત હવે રશિયા પાસેથી સપ્લાય ઘટાડીને વેનેઝુએલાથી સસ્તું તેલ આયાત કરી શકશે. ક્રૂડ ઓઈલ મામલે હવે ભારતે રશિયા સામે હાથ લંબાવાની જરુર નથી કારણકે ભારતનો મિત્ર દેશ અમેરિકા ભારતને સસ્તુ પેટ્રોલ પહોચાડશે.
હકીકતમાં અમેરિકાએ વેનેઝુએલા પરથી પ્રતિબંધો હટાવી લીધા છે. જેના કારણે હવે વેનેઝુએલાને ક્રૂડની નિકાસમાં કોઈ મુશ્કેલી નહીં પડે. આ ઉપરાંત, તે તેની કમાણી વધારવા માટે ડિસ્કાઉન્ટ પર તેલનું વેચાણ પણ કરશે. જેનો ફાયદો ભારતને થશે. જો કે, રશિયાના તેલની કિંમત પણ ભારતમાં $80ની આસપાસ છે. સાથે જ બંને દેશો વચ્ચે પેમેન્ટની પદ્ધતિને લઈને પણ સવાલો ઉભા થઈ રહ્યા છે.
ભારતને મળશે સસ્તુ પ્રેટ્રોલ- ડિઝલ
મીડિયા રિપોર્ટ મુજબ, અમેરિકાએ લેટિન અમેરિકન દેશ વેનેઝુએલાના તેલ પરના પ્રતિબંધો હળવા કર્યા છે. જે બાદ ભારતીય રિફાઈનર કંપનીઓ વેનેઝુએલાથી રાહત દરે ક્રૂડ ઓઈલ આયાત કરી શકશે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે આગામી છ મહિનામાં વેનેઝુએલાની તેલ ઉત્પાદન ક્ષમતામાં થોડો ફેરફાર થતો જોવા મળી શકે છે. રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે દેશની સરકારી ઓઈલ કંપની PDVSA પાસે તેના ઓઈલ ઈન્ફ્રાસ્ટ્રક્ચરને રિપેર કરવા માટે પૈસા નથી. ઓઇલ મશીનરીને ખૂબ નુકસાન થયું છે. વેનેઝુએલાની વર્તમાન ક્ષમતા 800,000 અને 850,000 બેરલ પ્રતિ દિવસની વચ્ચે છે અને ઉત્પાદન લગભગ 750,000 bpd છે.
વેનેઝુએલા ભારતને પહેલા પણ પહોચાડતુ હતુ ક્રૂડ ઓઈસ
રિપોર્ટમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે અમેરિકી પ્રતિબંધો લાદવામાં આવ્યા તે પહેલા ભારત વેનેઝુએલાના ક્રૂડ ઓઈલનો નિયમિત ગ્રાહક હતો. 2017 થી 2019 સુધીના પ્રી-કોવિડ સમયગાળા દરમિયાન, ભારતે વેનેઝુએલાના લગભગ 300,000 bpd તેલની આયાત કરી હતી. જેમાં ખાનગી રિફાઈનરો મુખ્ય ખરીદદાર હતા.
S&P ગ્લોબલ ડેટા દર્શાવે છે કે આ આયાત તે સમયગાળા દરમિયાન ભારતની કુલ ક્રૂડ ઓઈલની આયાતના લગભગ 5-7 ટકા હતી.
અમેરિકન તેલ કંપનીઓને પણ ફાયદો થાય છે
S&P ગ્લોબલ કોમોડિટી ઇનસાઇટ્સ ખાતે ગ્લોબલ ક્રૂડ ઓઇલ માર્કેટ્સના એક્ઝિક્યુટિવ ડિરેક્ટર હા ન્ગુયેનના જણાવ્યા અનુસાર 18 ઓક્ટોબરના રોજ યુએસ ટ્રેઝરી ડિપાર્ટમેન્ટે વેનેઝુએલા પરના તેલ, વેપાર અને નાણાકીય પ્રતિબંધોને હળવા કર્યા હતા. ટ્રેઝરીએ છ મહિના માટે ‘સામાન્ય લાઇસન્સ’ આપ્યું છે. હવે અમેરિકન ઓઈલ કંપનીઓને વેનેઝુએલામાં રોકાણ શોધવાની પરવાનગી મળી ગઈ છે. અમેરિકન ઓઈલ રિફાઈનર્સ હવે વેનેઝુએલાની સરકારી ઓઈલ કંપની PDVSA પાસેથી સીધુ તેલ ખરીદી શકશે. આ સમય દરમિયાન, ઓછું વેનેઝુએલન ક્રૂડ ચીનમાં જઈ શકે છે
તેલની માંગ વધી છે
પેટ્રોલિયમ પ્લાનિંગ એન્ડ એનાલિસિસ સેલના ડેટા અનુસાર, જાન્યુઆરી-સપ્ટેમ્બર દરમિયાન ભારતની તેલની માંગ વાર્ષિક ધોરણે 5.6 ટકા વધીને 171.34 મિલિયન ટન અથવા 4.9 મિલિયન બીપીડી થઈ છે. આ જ સમયગાળામાં ડીઝલ અને ગેસોલિનની માંગમાં 6.5 ટકા અને 7.4 ટકાનો વધારો થયો છે. આ વર્ષે જેટ ફ્યુઅલની માંગમાં 20.5 ટકાનો વધારો થયો છે.
ભારતે છેલ્લા કેટલાક વર્ષોમાં તેલની આયાતના તેના સ્ત્રોતોમાં વૈવિધ્યીકરણ કર્યું છે. ફેબ્રુઆરી 2022 પછી, રશિયા ભારતને ક્રૂડ ઓઇલના ટોચના વિક્રેતા તરીકે ઉભરી આવ્યું છે. નાણાકીય વર્ષ 2022 માં, ભારતની કુલ તેલની આયાતમાં રશિયન તેલનો હિસ્સો માત્ર 2 ટકા હતો. નાણાકીય વર્ષ 2023માં તે વધીને લગભગ એક ચતુર્થાંશ થઈ ગયું હતું. ભારતને અન્ય મોટા સપ્લાય કરનારાઓમાં ઈરાક, સાઉદી અરેબિયા, અમેરિકા અને સંયુક્ત આરબ અમીરાતનો સમાવેશ થાય છે.
