2013માં આજના જ દિવસે ભારતે ઈંગ્લેન્ડને હરાવીને ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફી જીતી હતી. ભારતે વરસાદને કારણે રોમાંચક ફાઇનલમાં 5 રનથી જીત મેળવી હતી. આ જીત સાથે, મહેન્દ્ર સિંહ ધોની ત્રણ અલગ અલગ ICC ટૂર્નામેન્ટ ટ્રોફી જીતનાર પ્રથમ કેપ્ટન બન્યો. ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફી પહેલા તેણે 2011માં વનડે વર્લ્ડ કપ અને 2007માં T20 વર્લ્ડ કપ પણ જીત્યો હતો.
2013માં ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફીની જીત ICC ટૂર્નામેન્ટમાં ભારતની છેલ્લી ટ્રોફી સાબિત થઈ. આ જીત બાદ ભારતે ધોનીની કેપ્ટનશિપમાં 3, વિરાટ કોહલીની કેપ્ટનશિપમાં 4 અને રોહિત શર્માની કેપ્ટનશિપમાં 2 ICC ટૂર્નામેન્ટ રમી. 8 વખત ટીમ નોકઆઉટ સ્ટેજ અને 4 વખત ફાઇનલમાં પણ પહોંચી, પરંતુ ટ્રોફી હાથમાં આવી નહીં.
હવે 4 મહિના પછી ICC વનડે વર્લ્ડ કપ યોજાશે, ટૂર્નામેન્ટ ભારતમાં જ આયોજિત થવાને કારણે ટીમ ઈન્ડિયા ફેવરિટ માનવામાં આવે છે પરંતુ અગાઉની ટૂર્નામેન્ટની સરખામણીમાં ટ્રોફી જીતવાની શક્યતા ઓછી લાગે છે.
આગળ સ્ટોરીમાં, આપણે 2013ની ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફીની જીતની કહાની જાણીશું. ICC ટૂર્નામેન્ટમાં ધોનીનો ટ્રોફી વિજેતા કેપ્ટનશિપનો રેકોર્ડ અને છેલ્લા 10 વર્ષમાં ICC ટૂર્નામેન્ટમાં ભારતના પ્રદર્શન પર પણ નજર કરવામાં આવશે.
વરસાદના કારણે ઓવર ઘટાડી
8 ટીમો વચ્ચે 6 જૂન 2013ના રોજ શરૂ થયેલી ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફીની ફાઈનલ 23 જૂને રમાઈ હતી. ભારત અને યજમાન ઈંગ્લેન્ડ પોતપોતાના ગ્રુપમાં ટોચ પર રહીને અને સેમિફાઈનલ જીતીને ફાઇનલમાં પહોંચ્યા હતા. ઈંગ્લેન્ડનું હવામાન વરસાદ માટે જાણીતું છે, અને આ ટુર્નામેન્ટમાં પણ વરસાદે બગાડ કર્યો હતો. બર્મિંગહામના એજબેસ્ટન મેદાનમાં ફાઇનલમાં પણ વરસાદ પડ્યો હતો. જેના કારણે 50-50 ઓવરની મેચ 20-20 ઓવરની કરવી પડી હતી.
કોહલી-જાડેજા સન્માનજનક સ્કોર સુધી પહોંચ્યા હતા
વરસાદ બાદ મેચ શરૂ થઈ, જેમાં ઈંગ્લેન્ડના કેપ્ટન એલિસ્ટેયર કૂકે ટોસ જીતીને પ્રથમ ફિલ્ડિંગ કરવાનું પસંદ કર્યું. રોહિત શર્મા અને શિખર ધવનના નવા ઓપનિંગ કોમ્બિનેશન સાથે ટીમે પ્રથમ વખત ટૂર્નામેન્ટમાં પ્રવેશ કર્યો અને રોહિત ચોથી ઓવરમાં જ પેવેલિયન પરત ફર્યો. ધવને 31 રન બનાવ્યા બાદ વિરાટ કોહલી સાથે ઇનિંગ શેર કરી હતી.
ધવન આઉટ થતાની સાથે જ ટીમના સ્કોરમાં માત્ર 2 રન ઉમેર્યા બાદ દિનેશ કાર્તિક, સુરેશ રૈના અને કેપ્ટન મહેન્દ્ર સિંહ ધોની આઉટ થઈ ગયા હતા. અહીં રવિન્દ્ર જાડેજાએ કોહલી સાથે 47 રનની મહત્વપૂર્ણ પાર્ટનરશિપ કરી હતી. કોહલી 43 રન બનાવીને આઉટ થયો હતો, જ્યારે જાડેજાએ 25 બોલમાં અણનમ 33 રન ફટકારીને ટીમ ઈન્ડિયાનો સ્કોર 7 વિકેટે 129 રન સુધી પહોંચાડ્યો હતો.
મોર્ગન-બોપારાએ શરૂઆતના ઝટકાઓ બાદ ઈંગ્લેન્ડની કમાન સંભાળી હતી
130 રનના નાના ટાર્ગેટનો પીછો કરવા ઉતરેલી ઈંગ્લિશ ટીમનો કેપ્ટન કૂક બીજી જ ઓવરમાં આઉટ થઈ ગયો હતો. ટીમે સતત વિકેટ ગુમાવી હતી અને 9મી ઓવરમાં જ તેના 4 બેટ્સમેન 46 રનમાં પેવેલિયન પરત ફર્યા હતા. અહીંથી ઓયન મોર્ગન અને રવિ બોપારાએ ફિફ્ટી પાર્ટનરશિપ કરીને ઈંગ્લેન્ડને જીતની નજીક પહોંચાડ્યું હતું. ટીમને હવે 16 બોલમાં માત્ર 20 રનની જરૂર હતી અને બંને ક્રિઝ પર હતા.
ઈશાંત શર્માના 2 બોલમાં મેચ પલટાઈ
બીજી ઈનિંગમાં ઈશાંત શર્મા 18મી ઓવર ફેંકી રહ્યો હતો. પ્રથમ બોલ પર ડોટ કર્યા પછી, તેણે બીજા બોલ પર સિક્સર ફટકારી, તેણે પછીના બે બોલ વાઈડ ફેંક્યા. 16 બોલમાં 20 રનની જરૂર હતી, અહીં ઇશાંતે મોર્ગનને શોર્ટ મિડ-વિકેટ પર અને બોપારાએ શોર્ટ સ્ક્વેર લેગ પર કેચ આઉટ કરાવ્યો. તેણે ઓવરના ત્રીજા અને ચોથા બોલ પર બંને વિકેટ લીધી અને ભારતને મેચમાં પરત લાવ્યું. તેની ઓવરના છેલ્લા 4 બોલ પર માત્ર એક રન જ થઈ શક્યો હતો.
ટુર્નામેન્ટના બોલર જાડેજાએ વધુ 2 ઝટકા આપ્યા
ઈંગ્લેન્ડને 12 બોલમાં 19 રનની જરૂર હતી, કેપ્ટન ધોનીએ આ બોલ ટુર્નામેન્ટના ટોપ વિકેટ લેનાર જાડેજાને આપ્યો. તેણે 3 બોલમાં જોસ બટલર અને ટિમ બ્રેસનનને હટાવી દીધા અને ઓવરમાં માત્ર 4 રન આપીને ઈંગ્લેન્ડને બેકફૂટ પર લાવી દીધું. જાડેજાએ ટુર્નામેન્ટની 5 મેચમાં કુલ 12 વિકેટ ઝડપીને ગોલ્ડન બોલ જીત્યો હતો.
અશ્વિનની છેલ્લી ઓવરમાં તેનો શ્વાસ થંભી ગયો હતો
છેલ્લી ઓવરમાં ભારતને હજુ 15 રન બચાવવાના હતા. ધોનીએ બોલ રવિચંદ્રન અશ્વિનને આપ્યો, જેણે આ ઓવર પહેલા 3 ઓવરમાં 6 રન આપીને 2 વિકેટ લીધી હતી. તેણે બીજા બોલ પર ચોગ્ગો, ત્રીજા બોલ પર સિંગલ અને ચોથા અને પાંચમા બોલ પર 2-2 રન કર્યા હતા.
ઇંગ્લેન્ડને એક બોલમાં 6 રનની જરૂર છે, અશ્વિનની સામે ડાબોડી જેમ્સ ટ્રેડવેલ. અશ્વિન બોલિંગ કરવા આગળ વધે છે, થોડીવાર રોકાય છે અને પછી ઓફ સ્ટમ્પ પર સારી લેન્થ બોલ ફેંકે છે. ટ્રેડવેલે જોરથી બેટ ઘુમાવ્યું, પરંતુ બોલ ચૂકી જાય છે. કોઈ રન નોંધાયો નહીં. વિકેટની પાછળ ઉભેલા ધોનીએ ખુશીથી નાચવાનું શરૂ કર્યું, વાઇસ કેપ્ટન કોહલીએ સ્ટમ્પ ઉખાડી નાખ્યા અને સાથી ખેલાડીઓ સાથે ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફીની જીતની ઉજવણી કરી હતી.
ધોની 3 અલગ અલગ ICC ટૂર્નામેન્ટ જીતનાર પ્રથમ કેપ્ટન બન્યો
ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફી ખિતાબ જીતવાની સાથે, મહેન્દ્ર સિંહ ધોની 3 અલગ-અલગ ICC ટૂર્નામેન્ટ જીતનાર વિશ્વનો પ્રથમ કેપ્ટન બન્યો. તેણે ભારતને 2011માં વનડે વર્લ્ડ કપ અને 2007માં T20 વર્લ્ડ કપ પણ જીતાડ્યો હતો. તેના સિવાય ઓસ્ટ્રેલિયાનો રિકી પોન્ટિંગ એકમાત્ર એવો કેપ્ટન છે જેણે પોતાની કેપ્ટનશિપમાં ટીમને 2 અલગ-અલગ ICC ટ્રોફી જીતી છે. તેમની કપ્તાની હેઠળ ઓસ્ટ્રેલિયાએ 2003 અને 2007 વનડે વર્લ્ડ કપ તેમજ 2006 અને 2009 ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફી જીતી હતી.
ધોનીની કેપ્ટનશિપમાં છેલ્લી 3 ટૂર્નામેન્ટ હાર્યા
જો કે એમએસ ધોની ટીમ ઈન્ડિયાનો સૌથી સફળ લિમિટેડ ઓવરનો કેપ્ટન છે, પરંતુ તેની કેપ્ટનશિપ હેઠળની છેલ્લી 3 આઈસીસી ટૂર્નામેન્ટમાં ટીમ ઈન્ડિયા ખિતાબની દાવેદાર હોવા છતાં ટ્રોફી જીતી શકી નથી. 2013માં ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફી જીત્યા બાદ, ધોનીની કેપ્ટનશિપમાં ભારત ટ્રોફી જીતી શક્યું ન હતું, 2014 T20 વર્લ્ડ કપ ફાઇનલમાં શ્રીલંકા સામે હાર્યું, 2015 વનડે વર્લ્ડ કપ સેમિફાઇનલમાં ઓસ્ટ્રેલિયા અને 2016 T20 વર્લ્ડ કપ સેમિફાઇનલમાં વેસ્ટ ઇન્ડિઝ સામે હારી જતા ટ્રોફી જીત્યા નહીં.
ધોનીની કેપ્ટનશિપમાં ટીમ ઈન્ડિયા 6 વખત ICC ટૂર્નામેન્ટના નોકઆઉટ સ્ટેજ સુધી પહોંચી અને 4 વખત ગ્રુપ સ્ટેજમાંથી બહાર થઈ ગઈ. જેમાં 2009ની ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફી સિવાય 3 T20 વર્લ્ડ કપ (2009, 2010 અને 2012)નો સમાવેશ થાય છે.
ધોની બાદ કોહલીએ કમાન સંભાળી
ધોનીએ 2014માં ટેસ્ટમાંથી નિવૃત્તિ લીધી હતી, પરંતુ વનડે ક્રિકેટ રમવાનું ચાલુ રાખ્યું હતું. તેના પછી, વિરાટ કોહલીને ટેસ્ટ ટીમની કેપ્ટનશીપ મળી, પરંતુ 2017 માં મર્યાદિત ઓવરોની ક્રિકેટની કેપ્ટનશિપ તેને સોંપવામાં આવી. 2017માં ધોનીએ કેપ્ટનશીપ છોડીને એક ખેલાડી તરીકે ક્રિકેટ રમવાનું શરૂ કર્યું. કોહલીની કેપ્ટનશીપમાં ટીમ માત્ર ટેસ્ટમાં જ સારું પ્રદર્શન નથી કરી રહી, પરંતુ વનડેમાં પણ સારૂ પ્રદર્શન કરવા લાગી છે.
કોહલીની કેપ્ટનશીપમાં પાકિસ્તાને ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફી જીતી હતી.
કોહલીને વનડેની કેપ્ટનશીપ મળ્યાના 6 મહિનાની અંદર જ ટીમ ઈન્ડિયાને ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફી રમવાની હતી. ટીમે શાનદાર પ્રદર્શન કર્યું અને ફાઇનલમાં પ્રવેશ કર્યો. ભારત ગ્રુપ સ્ટેજમાં શ્રીલંકા સામે હારી ગયું હતું અને ફાઇનલમાં પાકિસ્તાન સામે ટકરાવાનું હતું. સરફરાઝ ખાનની કેપ્ટનશીપવાળા પાકિસ્તાન સામે લંડનના ધ ઓવલ મેદાનમાં કોહલીએ ટોસ જીતીને પ્રથમ ફિલ્ડિંગ કરવાનો નિર્ણય કર્યો હતો.
પ્રથમ ફિલ્ડિંગ કરવાનો નિર્ણય ટીમ ઈન્ડિયાને ભારે પડ્યો, પાકિસ્તાનના ઓપનર ફખર જમાન અને અઝહર અલીએ મેચમાં 128 રનની ભાગીદારી કરી. જ્યારે ઝમાને સદી ફટકારી, બાકીના ખેલાડીઓએ ટીમનો સ્કોર 338 સુધી પહોંચાડ્યો. 339 રનના લક્ષ્યાંકનો પીછો કરવા ઉતરેલી ભારતીય ટીમ લેફ્ટ આર્મ ફાસ્ટ બોલર મોહમ્મદ અમીર દ્વારા વેરવિખેર થઈ ગઈ હતી. તેણે રોહિત, કોહલી અને ધવન ત્રણેયને 33 રનની અંદર આઉટ કર્યા.
ટીમ ઈન્ડિયાએ 72 રનમાં 6 વિકેટ ગુમાવી દીધી હતી. હાર્દિક પંડ્યાએ 43 બોલમાં 76 રન કરીને ટીમને મેચમાં જાળવી રાખવાનો પ્રયાસ કર્યો હતો, પરંતુ જાડેજાના નબળા કો-ઓર્ડિનેશનને કારણે તે રનઆઉટ થયો હતો. 152 રનમાં હાર્દિકની વિકેટ બાદ ટીમ 158 રનમાં ઓલઆઉટ થઈ ગઈ હતી અને ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફીની ફાઇનલમાં 180 રનથી હારી ગઈ હતી.
વર્લ્ડ કપમાં ન્યુઝીલેન્ડ સામે હાર
ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફી બાદ ભારત 2019માં ઈંગ્લેન્ડમાં જ વનડે વર્લ્ડ કપ રમવા માટે ઉતરી હતી. ટીમ સેમિફાઇનલમાં પહોંચી હતી, જ્યાં તેનો સામનો માન્ચેસ્ટર ગ્રાઉન્ડ પર ન્યૂઝીલેન્ડ સામે થયો હતો. ન્યૂઝીલેન્ડે ટોસ જીતીને બેટિંગ પસંદ કરી અને 50 ઓવરમાં 8 વિકેટે 239 રન જ બનાવી શકી. રિઝર્વ ડે પર મેચની વરસાદથી વિક્ષેપિત બીજી ઈનિંગ રમાઈ હતી, જેમાં ન્યૂઝીલેન્ડના બોલરોએ નવા બોલ સાથે ભારતના ટોપ ઓર્ડરને 5 રનની અંદર પેવેલિયન મોકલી દીધો હતો.
ટીમે માત્ર 92 રનમાં 6 વિકેટ ગુમાવી દીધી હતી. અહીંથી જાડેજાએ 77 અને ધોનીએ 50 રન બનાવ્યા અને ભારતને મેચમાં પરત લાવ્યું. પરંતુ જાડેજા 48મી ઓવરમાં આઉટ થયો, અહીંથી ટીમ ઈન્ડિયાની આશાઓ ખતમ થવા લાગી. આગલી ઓવરમાં ધોની આઉટ થઈ ગયો અને ટીમ ઈન્ડિયા 221 રનમાં ઓલઆઉટ થઈને ફાઈનલમાં પહોંચવાનું ચૂકી ગઈ.
એક જ વર્ષમાં WTC અને T20 વર્લ્ડ કપ હારી ગયો
કોહલીની કેપ્ટનશિપની હેઠળ 2 ICC ટૂર્નામેન્ટ ગુમાવ્યા પછી, ભારત 2021 વર્લ્ડ ટેસ્ટ ચેમ્પિયનશિપની ફાઇનલમાં ન્યૂઝીલેન્ડ સામે હારી ગયું. ઈંગ્લેન્ડના સાઉથમ્પટનમાં ન્યુઝીલેન્ડે ટીમ ઈન્ડિયાને 8 વિકેટથી હરાવીને ટ્રોફી જીતવા દીધી ન હતી. ભારતે છેલ્લી ટુર્નામેન્ટ 2021 T20 વર્લ્ડ કપ તરીકે કોહલીની કેપ્ટન્સીમાં રમી હતી. પાકિસ્તાન અને ન્યુઝીલેન્ડ સામે હારીને ટીમ ગ્રુપ સ્ટેજમાંથી બહાર થઈ ગઈ હતી.
વર્લ્ડ કપ પહેલા કોહલીએ ટી20ની કેપ્ટનશીપ છોડવાનો નિર્ણય લીધો હતો. તેણે ટૂર્નામેન્ટ બાદ કેપ્ટનશીપ પણ છોડી દીધી હતી, પરંતુ BCCIએ તેને વનડે કેપ્ટનશિપમાંથી પણ હટાવી દીધો હતો. જે બાદ તેણે 15 જાન્યુઆરી 2022ના રોજ ટેસ્ટ કેપ્ટનશીપ છોડી દીધી, આ રીતે ટીમ ઈન્ડિયા કોહલીની કેપ્ટનશિપમાં શાનદાર પ્રદર્શન કરીને ઘણી મેચો જીતવા છતાં ICC ટ્રોફી જીતી શકી નહીં.
રોહિતની કપ્તાનીમાં ઈંગ્લેન્ડ-ઓસ્ટ્રેલિયા સામે કારમી હાર
કોહલી બાદ રોહિત શર્માને ત્રણેય ફોર્મેટનો કેપ્ટન બનાવવામાં આવ્યો હતો. 2022 T20 વર્લ્ડ કપમાં તેની કેપ્ટનશિપની પ્રથમ કસોટી થઈ હતી, પરંતુ ટીમ ઈન્ડિયા ઈંગ્લેન્ડ સામેની સેમિફાઈનલમાં 10 વિકેટથી હારીને બહાર થઈ ગઈ હતી. રોહિતની કેપ્ટનશિપમાં ટીમે ઓસ્ટ્રેલિયા સામે વર્લ્ડ ટેસ્ટ ચેમ્પિયનશિપની ફાઈનલ રમી હતી, પરંતુ અહીં પણ ટીમને 234 રનથી મોટી હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો.
2023 WTC દરમિયાન કોહલી ઉપરાંત, રોહિત, જસપ્રિત બુમરાહ અને કેએલ રાહુલે પણ ભારતનું નેતૃત્વ કર્યું હતું. આવી સ્થિતિમાં ટીમને ફાઈનલમાં લઈ જવાની જવાબદારી ન તો રોહિત પર આવે છે અને ન તો ફાઈનલ હારવાનો સંપૂર્ણ દોષ તેના માથે જઈ શકે છે. આવી સ્થિતિમાં તેની કેપ્ટનશિપમાં ભારતે ICC ટૂર્નામેન્ટ સંપૂર્ણપણે T20 વર્લ્ડ કપના રૂપમાં રમી છે.
હવે વનડે વર્લ્ડ કપ સૌથી મોટો લક્ષ્યાંક છે
2013માં ચેમ્પિયન્સ ટ્રોફીની જીત ભારતની છેલ્લી ICC ટ્રોફી હતી. તે પછી ધોની, કોહલી અને હવે રોહિતની કેપ્ટન્સીમાં ટીમે ICC ઈવેન્ટ્સમાં પણ ભાગ લીધો હતો, પરંતુ ટ્રોફી નસીબ ન થઈ. હવે 31 ઓગસ્ટથી પાકિસ્તાન અને શ્રીલંકામાં એશિયા કપ બાદ ઓક્ટોબર-નવેમ્બર દરમિયાન ભારતમાં ICC વનડે વર્લ્ડ કપ યોજાશે.
ટીમ ઈન્ડિયા ખિતાબ જીતવાની પ્રબળ દાવેદાર છે, પરંતુ છેલ્લા 10 વર્ષમાં ભારતના રેકોર્ડને જોતા તેની ટ્રોફી જીતવાની આશા નબળી માનવામાં આવે છે. જો ટીમ ઈન્ડિયા રોહિતની કેપ્ટનશીપમાં વનડે વર્લ્ડ કપ પણ જીતી શકી નથી તો ચોક્કસ BCCI મેનેજમેન્ટે મોટા ફેરફારો કરવા પડશે.
