ઈન્ડિયન પ્રીમિયર લીગ (IPL)ની વર્તમાન સિઝનમાં હાલમાં પ્લે-ઓફ રાઉન્ડની મેચ રમાઈ રહી છે. આ રાઉન્ડ માટે ચાર ટીમોના નામ ક્લિયર થતાં જ નક્કી થયું કે આ વખતે માત્ર એક ભારતીય કેપ્ટન જ ટ્રોફી જીતશે. લખનૌ, મુંબઈ, ચેન્નાઈ અને ગુજરાત ચારેય ટીમના કેપ્ટન ભારતીય છે. જ્યારે, ટૂર્નામેન્ટની જે ટીમોએ વિદેશી કેપ્ટન રાખ્યા તે ટોપ-5માં પણ સ્થાન મેળવી શકી નથી.
જે ટીમોમાં મુખ્ય કોચ અને કેપ્ટન બંને વિદેશી હતા તે પણ પોઈન્ટ ટેબલમાં છેલ્લા સ્થાને રહી. આઈપીએલની 16મી સિઝનમાં વિદેશી કેપ્ટન અને કોચ ધરાવતી ટીમો કેટલી સફળ રહી તે હવે પછીની સ્ટોરીમાં જાણીશું. અને ભારતીય કેપ્ટન અથવા ભારતીય મુખ્ય કોચ ધરાવતી ટીમોએ કેવું પ્રદર્શન કર્યું.
3 કેપ્ટન અને 7 કોચ વિદેશી
IPLની 10 ટીમોમાં 10 કેપ્ટન અને 10 હેડ કોચ છે. જ્યારે 7 ટીમોમાં ભારતીય કેપ્ટન હતા, જ્યારે 3માં વિદેશી કેપ્ટન હતા. તેનાથી વિપરીત, માત્ર 3 ટીમોમાં ભારતીય હેડ કોચ હતા, જ્યારે 7 હેડ કોચ વિદેશીહતા. આમાં પણ 2 ટીમો દિલ્હી કેપિટલ્સ અને સનરાઈઝર્સ હૈદરાબાદના મુખ્ય કોચ અને કેપ્ટન બંને વિદેશી છે.
ગુજરાત ટાઇટન્સ અને કોલકાતા નાઇટ રાઇડર્સ એકમાત્ર એવી ટીમ હતી જેમાં ભારતીય કેપ્ટન અને કોચ બંને હતા. આ 4 ટીમો સિવાય 6 એવી ટીમો હતી, જેમાં હેડ કોચ અથવા તો કેપ્ટન ભારતીય છે. એટલે કે આ 6 ટીમોના નેતૃત્વની ભૂમિકામાં એક ભારતીય અને એક વિદેશી સામેલ હતો.
3 ટીમમાં વિદેશી કેપ્ટન, ત્રણેય પ્લેઓફમાં નથી પહોંચી શક્યા
IPLમાં ગયા વર્ષની જેમ આ વખતે પણ 10 ટીમો રાખવામાં આવી છે. ગત વખતે માત્ર રોયલ ચેલેન્જર્સ બેંગ્લોરે દક્ષિણ આફ્રિકાના ફાફ ડુ પ્લેસિસને કેપ્ટન બનાવ્યો હતો અને 9 ટીમોમાં ભારતીય કેપ્ટન હતા. જ્યારે આ વખતે, RCBની સાથે, દિલ્હી કેપિટલ્સે ઓસ્ટ્રેલિયાના ડેવિડ વોર્નરને અને સનરાઇઝર્સ હૈદરાબાદે દક્ષિણ આફ્રિકાના એડન માર્કરામને કેપ્ટન બનાવ્યો હતો.
SRH અને DC પોઈન્ટ ટેબલમાં છેલ્લા સ્થાને રહ્યા. જ્યારે RCB છઠ્ઠા સ્થાને રહી. વિદેશી કેપ્ટન ઉપરાંત રાજસ્થાન રોયલ્સ, કોલકાતા નાઈટ રાઈડર્સ અને પંજાબ કિંગ્સ પાસે લીગ સ્ટેજમાંથી બહાર થઈ ગયેલી ટીમોમાં ભારતીય કેપ્ટન હતા, પરંતુ તેઓ પણ પ્લેઓફમાં જગ્યા બનાવી શક્યા ન હતા. આ ટીમો પોઈન્ટ ટેબલમાં 5, 7 અને 8માં નંબરે છે.
પ્લેઓફની ચારેય ટીમોના કેપ્ટન ભારતીય
જ્યાં લીગ તબક્કામાં વિદેશી કેપ્ટનોએ સંઘર્ષ કર્યો હતો, ત્યાં પ્લેઓફમાં પહોંચેલી ચારેય ટીમોના કેપ્ટન ભારતીય હતા. ગુજરાતનો કેપ્ટન હાર્દિક પંડ્યા અને હેડ કોચ આશિષ નેહરા બંને ભારતીય છે. જ્યારે ચેન્નાઈ સુપર કિંગ્સના કેપ્ટન મહેન્દ્ર સિંહ, મુંબઈ ઈન્ડિયન્સના કેપ્ટન રોહિત શર્મા અને લખનૌ સુપરજાયન્ટ્સના કેપ્ટન કૃણાલ પંડ્યા પણ ભારતીય છે, પરંતુ આ ત્રણેય ટીમના હેડ કોચ વિદેશી છે.
બુધવારે એલિમિનેટરમાં મુંબઈ સામે હાર્યા બાદ પ્લેઓફમાંથી બહાર થઈ ગયેલી લખનૌ સુપરજાયન્ટ્સની પણ પ્રથમ 9 મેચમાં ભારતીય ટીમના મહત્વના ખેલાડી કેએલ રાહુલની કપ્તાની હતી. એટલે કે IPLની આ સિઝનમાં વિદેશી કેપ્ટનો કરતાં ભારતીય કેપ્ટન ધરાવતી ટીમોને વધુ સફળતા મળી છે.
વિદેશી કેપ્ટન અને કોચનું કોમ્બિનેશન નિષ્ફળ ગયું
માત્ર 5 જીત બાદ પોઈન્ટ ટેબલમાં 9માં નંબર પર રહેલો દિલ્હીનો કેપ્ટન ડેવિડ વોર્નર વિદેશી છે, ટીમનો મુખ્ય કોચ રિકી પોન્ટિંગ પણ વિદેશી છે. બંને ઓસ્ટ્રેલિયાના છે. જ્યારે, માત્ર 4 જીત સાથે 10માં નંબર પર રહેલી સનરાઈઝર્સ હૈદરાબાદને વિદેશી કોચ બ્રાયન લારા, કેપ્ટન એડન માર્કરામનો સાથ મળ્યો, પરંતુ ટીમ કંઈ ખાસ કરી શકી નહીં. લારા વેસ્ટ ઈન્ડિઝનો પૂર્વ દિગ્ગજ ખેલાડી છે.
આટલું જ નહીં પોઈન્ટ ટેબલમાં આઠમા નંબર પર રહેલા પંજાબ કિંગ્સના મુખ્ય કોચ ઓસ્ટ્રેલિયાના ટ્રેવર બેલિસ છે. ટીમનો કેપ્ટન ભારતનો શિખર ધવન છે, પરંતુ 3 મેચમાં ધવન ઈજાના કારણે મેચ રમી શક્યો નહોતો. જેમાં ઈંગ્લેન્ડના સેમ કરને ટીમની કમાન સંભાળી હતી. કરણે ટીમને 3માંથી 2 મેચ જીતી હતી, પરંતુ ધવન ટીમની 8મી લીગ મેચમાંથી પરત ફર્યો હતો.
અહીં ટીમનું મેનેજમેન્ટ બગડ્યું, જેના કારણે PBKS છેલ્લી 5 મેચ હારી અને ટોપ-4માં પ્રવેશ કરી શકી નહીં. એટલે કે, અહીં પણ આંશિક રીતે વિદેશી કોચ અને કેપ્ટનનું કોમ્બિનેશન રહ્યું અને ટીમ DC અને SRHથી ઉપરના પોઈન્ટ ટેબલમાં 8માં નંબર પર રહી.
ભારતીય કેપ્ટન કે કોચ પછી ટીમો પ્લેઓફની નજીક આવી ગઈ
જે ટીમો પોઈન્ટ ટેબલમાં 5 થી 7માં નંબર પર રહી હતી. જેમાં રાજસ્થાન રોયલ્સના કેપ્ટન સંજુ સેમસન અને કોલકાતાના કેપ્ટન નીતિશ રાણા ભારતીય હતા. જ્યારે, RCB કેપ્ટન ફાફ ડુ પ્લેસિસ વિદેશી હતો, પરંતુ મુખ્ય કોચ ભારતના સંજય બાંગર જ રહ્યા. એટલે કે, ત્રણેય ટીમોમાં નેતૃત્વની ભૂમિકામાં એક અથવા બીજી ભારતીય હતી અને ત્રણેય ટીમો તેમની છેલ્લી મેચ સુધી પ્લેઓફ ક્વોલિફિકેશનની નજીક રહી હતી.
- રાજસ્થાન પોઈન્ટ ટેબલમાં પાંચમા નંબરે રહી છે. શ્રીલંકાના કુમાર સંગાકારા ટીમના મુખ્ય કોચ હતા, ટીમે 14 મેચમાં 7 મેચ જીતીને 14 પોઈન્ટ મેળવ્યા હતા. જો લીગ તબક્કાના છેલ્લા દિવસે મુંબઈ ઈન્ડિયન્સ તેની મેચ હારી ગઈ હોત, તો RR પ્લેઓફ માટે ક્વોલિફાય થઈ ગયું હોત.
- બેંગલુરુ લીગ તબક્કાની છેલ્લી મેચ GT સામે હારી ગયું હતું. ટીમ 14 મેચમાં 7 જીતથી 14 પોઈન્ટ સાથે છઠ્ઠા નંબર પર રહી, જો ટીમે ગુજરાતને હરાવ્યું હોત તો તે પ્લેઓફ માટે ક્વોલિફાઈ થઈ ગઈ હોત.
- કોલકાતામાં કેપ્ટનની સાથે, મુખ્ય કોચ ચંદ્રકાંત પંડિત પણ ભારતીય હતા, પરંતુ ટીમ 14 મેચમાં 6 જીતથી 12 પોઈન્ટ સાથે 7મા ક્રમે રહી હતી. લીગ તબક્કાની તેમની છેલ્લી મેચમાં તેમને એક રનથી હારનો સામનો કરવો પડ્યો હતો. જો ટીમ આ નજીકની મેચ જીતી ગઈ હોત, તો તેઓ પણ પ્લેઓફમાં સ્થાન મેળવશે તેવી અપેક્ષા રાખવામાં આવી હોત.
ટોપ-4 ટીમોએ પણ 8થી વધુ મેચ જીતી હતી
પ્લેઓફ માટે ક્વોલિફાય થયેલી ટીમોમાં ગુજરાતના કેપ્ટન અને કોચ બંને ભારતીય હતા. જ્યારે મુંબઈ, લખનૌ અને ચેન્નાઈના કેપ્ટન ભારતીય હતા, પરંતુ ત્રણેય ટીમના મુખ્ય કોચ વિદેશી છે. મુંબઈના કોચ દક્ષિણ આફ્રિકાના માર્ક બાઉચર છે, ન્યુઝીલેન્ડના સ્ટીફન ફ્લેમિંગ CSKના મુખ્ય કોચ છે અને ઝિમ્બાબ્વેના એન્ડી ફ્લાવર LSGના મુખ્ય કોચ છે.
જ્યારે ગુજરાતે લીગ તબક્કામાં 10 મેચ જીતી હતી, જ્યારે બાકીની ટીમોએ 8-8 મેચ જીતી હતી. એટલે કે ગુજરાત સિવાય ભારતીય કેપ્ટન અને વિદેશી હેડ કોચનું કોમ્બિનેશન ધરાવતી ટીમોએ 8-8 મેચ જીતીને પ્લેઓફમાં જગ્યા બનાવી હતી. બીજી તરફ પ્લેઓફની નજીક રહી ગયેલી ટીમોમાં ક્યાંક ને ક્યાંક દેશી અને વિદેશી નેતૃત્વનો સમન્વય જોવા મળ્યો હતો.
ટ્રોફી મેળવવાની રેસમાં ત્રણ ભારતીયો
16મી સિઝનનો વિજેતા નક્કી કરવા માટે હજુ 2 મેચ બાકી છે. બુધવારે, રોહિતની કપ્તાનીમાં મુંબઈએ એલિમિનેટરમાં કૃણાલની કેપ્ટન્સીવાળી લખનૌને હરાવીને પ્લેઓફમાંથી બહાર કરી દીધી હતી. હવે 26 મેના રોજ ક્વોલિફાયર-2માં હાર્દિકની કપ્તાનીમાં ગુજરાતનો સામનો મુંબઈ સામે થશે. બીજી તરફ, આ મેચની વિજેતા ટીમ 28મી મેના રોજ ધોનીની કપ્તાનીમાં ચેન્નાઈ તરફથી ફાઈનલ રમશે.
ત્રણેય ટીમો પહેલા જ ટ્રોફી પોતાના નામે કરી ચૂકી છે. મુંબઈ 5, ચેન્નાઈ 4 જીત્યું છે, જ્યારે ગુજરાત ડિફેન્ડિંગ ચેમ્પિયન છે. એટલે કે IPLને નવો ચેમ્પિયન નહીં મળે, ટ્રોફી પણ કોઈ વિદેશી કેપ્ટનના હાથમાં નહીં જાય.
અત્યાર સુધી માત્ર 3 વિદેશી જ ટ્રોફી મેળવી શક્યા છે
IPLમાં તેની પહેલા 15 સિઝનના રેકોર્ડ પર નજર કરીએ તો વિદેશી કેપ્ટનોને બહુ ઓછી સફળતા મળે છે. ભારતીય કેપ્ટન 15માંથી 12 વખત ટ્રોફી જીતી શક્યા છે, જ્યારે વિદેશી કેપ્ટન માત્ર 3 વખત જ પોતાની ટીમ માટે ટ્રોફી જીતી શક્યા છે.
2008માં, શેન વોર્ને RRનું નેતૃત્વ કર્યું, 2009માં એડમ ગિલક્રિસ્ટે ડેક્કન ચાર્જર્સનું નેતૃત્વ કર્યું અને 2016માં ડેવિડ વોર્નરે SRHને ચેમ્પિયન બનાવ્યું હતું. ત્રણેય ઓસ્ટ્રેલિયાના હતા. આ સિવાય રોહિત શર્માએ 5, મહેન્દ્ર સિંહ ધોની 4, ગૌતમ ગંભીર 2 અને હાર્દિક પંડ્યાએ IPL ટીમોમાં ભારતીય કેપ્ટનોમાંથી 1 ટ્રોફી જીતી છે.
